NMBS en de liberalisering van het personenvervoer

In 2023 wordt het Belgisch spoor opengesteld voor buitenlandse concurrentie. Twee Luikse economen publiceerden een paper over de competitiviteit van de NMBS en concludeerden dat het er niet goed uit ziet voor onze nationale spoorwegmaatschappij. Jan Walraven van apache.be nam de paper door en geeft tekt en uitleg.

De korte Luikse studie in de reeks ‘regards économiques‘ werd gepend door economen Axel Gautier en Iman Salem. De  vergelijking  van enkele belangrijke financiële indicatoren met die van 4 buitenlandse bedrijven geeft aan dat de kosten van de NMBS hoog liggen terwijl de inkomsten (de gemiddelde tarieven) lager liggen.  Het gevolg is dat de NMBS  in vergelijking met Nederland, Oostenrijk, Zwitserland en Denemarken meer gesubsidieerd moet worden door de overheid, en dat de NMBS dus niet klaar is om de concurrentie aan te gaan met die bedrijven. De NMBS verloor eerder al een stuk van haar marktaandeel in de goederentrafiek toen die opengesteld werd voor concurrentie, aldus het rapport.

Er moeten enkele kanttekeningen geplaatst worden bij de cijfers. De studie gaat niet in op de specificiteiten van de verschillende landen. Zo betaalt de passagiersafdeling van de NMBS momenteel een zeer hoge kost aan de NMBS-dochter Infrabel voor het gebruik van de infrastructuur. Op de NMBS als geheel heeft dit geen impact, maar  het bezwaart wel de performantie  van de passagierstak waarover het hier gaat.
Jan Walraven wijst er verder op dat de Hollandse NS de grote, meer winstgevende lijnen uitbaat, terwijl de minder drukke lijnen geprivatiseerd maar gesubsidieerd zijn.

In welke mate de hogere operationele kost een probleem is voor de NMBS zal ook afhangen van de exploitatievoorwaarden die de overheid wil en mag opleggen. Zal het bijvoorbeeld toegestaan worden om treinen zonder conducteur te laten rijden? In welke mate de EU regulering aan de staten zal opleggen of inperken is ook nog niet vastgelegd. Maar het is wel duidelijk dat de druk tot een kosten- en dus personeelskrimp hoog is en zal blijven.

We contacteerden de socialistische vakbond ACOD spoor voor een respons maar daar was tot na Nieuwjaar niemand beschikbaar voor commentaar.

Link: het artikel van Gautier en Salem

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS