De zorgsector in Nederland is in de greep van de zorgverzekeraars. De laatste tijd klinkt het gemor over de zorgverzekeringswet uit 2006 die verzekeraars vrij spel gaf. Deze instellingen zijn too big to fail geworden en ieder jaar lijkt hun macht te groeien. Ook wordt krijgen zij het verwijt dat ze, grootbankgewijs, voornamelijk bezig zijn met de winst en niet met de patiënten. Het is tragikomisch dat zorgverzekeraars boekenclubgewijs klanten proberen te lokken die zich vervolgens blauw betalen voor een pakket verzekeringen. Is de ziektezorg wel een instrument voor de vrije markt? Renske Leijten, Tweede Kamerlid voor de SP, denkt van niet. We bellen met haar over de situatie en praten ook over het SP-alternatief “De Landelijke Zorg”.
UITGEBREID GESPREK
De laatste tijd lopen de gemoederen hoog op in Nederland omtrent de zorgverzekeraars. Net als in België zijn het daar privé-instellingen, maar daar is er een commerciële markt waar zorgverzekeraars boekenclubgewijs proberen klanten te lokken. Iedere patiënt kan daar zijn of haar eigen contract onderhandelen, alhoewel de verzekeraar zelf je schadelast en risico bepaalt. Je ziektepakket wordt volledig bepaald door je verzekeraar en de prijzen van de premies die je vaak maandelijks moet betalen. Als klap op de vuurpijl bestaan de ziekenfondsen daar niet meer en zijn de zorgverzekeraars instellingen die enorme omzetten boeken: de totale omzet van de zorgverzekeraars druk je de laatste jaren uit in miljarden. (link of noot toevoegen).
We skypen met Renske Leijten van de SP. Leijten zetelt sinds 2006 in de Tweede Kamer voor de Socialistische Partij.
Lees dit en vraag je af, moet er nóg meer macht naar zorgverzekeraars? http://t.co/7GwiEFkBvk Nee! Het moet anders: https://t.co/wZ0iklvvwz
— Renske Leijten (@RenskeLeijten) 24 december 2014
Redacteur Radio Centraal: Mevrouw Leijten, momenteel leeft er vanalles in Nederland omtrent de zorgsector. Hoe komt dat?
Renske Leijten: Er zijn twee discussies momenteel in Nederland: er zijn heel veel zorgveranderingen doordat het Rijk heel wat taken aan gemeenten overdraagt, dat is met de thuiszorg, de ouderenzorg en zo. En je ziet in de ziekenhuissector voor geneesmiddelen en zo zie je ook discussie oplaaien over de macht van de zorgverzekeraars. Die hebben in 2006 in ons nieuw zorgstelsel destijds eigenlijk de machtverordering van gezondheidszorg gekregen en die macht gaan ze ook uitoefenen. En dat leidt tot enorme discussies.
RC: Hoeveel macht krijgen de zorgverzekeraars daar precies door?
Leijten: Je moet het zo zien: zij krijgen doordat zij de premiegelden hebben, zij krijgen zowel de premiegelden die we moeten betalen aan nominale premie, maar zij krijgen ook de inkomensafhankelijke premie. Ook over het werkinkomen wordt een percentage zorgpremie betaald, doordat zij dat geld hebben hebben zij daarmee want over die premiegelden hebben wij dat is politiek geregeld in nederland, daar hebben wij geen zeggenschap over, wij kunnen alleen iets doen over de hoogte van de geinde premies, dus het totaal budgettaire kader zorg zoals dat dan heet. Maar wij kunnen dan niet zeggen dat die premie daar of daar aan besteed moet worden, daar gaan de zorgverzekeraars over. En dan kom je in een hele ingewikkelde discussie: de zorgverzekeraars hebben zorgplicht, zij moeten de basisverzekering uitvoeren, wat in de basisverzekering vergoed wordt is weer een politieke keuze, maar hoe ze die zorgplicht invullen, dat is aan de zorgverzekeraars. Je ziet dat bij de ene zorgverzekeraar krijg je wel de geneesmiddelen die de arts voorschrijft, bij de andere zorgverzekeraar krijg je alleen de goedkoopste variant. Hoeft geen probleem te zijn, maar kan het wel zijn. Ook ziekenhuizen bepaalde budgetten geven van daarmee moet je het maar mee doen waardoor ziekenhuizen adviseren “wees maar niet verzekerd bij Agmea”. We zien dat mensen in polissen worden gepraat, gemanouvreerd, soms eigenlijk niet beseffen wat voor polis dat is waardoor bepaalde zorg niet vergoed wordt als je naar een ander ziekenhuis gaat dan waar je zorgverzekeraar een contract mee heeft. De huisartsen zijn heel boos over de inkoop want de zorgverzekeraars die beslist, die betalen en beslissen over de inhoud. Bijvoorbeeld: het verzorgen van patienten die diabetes hebben die hebben een soort van ketenzorg zoals dat bij ons heet. De zorgverzekeraar vindt dan dat die patient maar begeleid moet worden door de assistent van de huisarts in plaats van de huisarts. Nou, de huisarts zegt dat dat in gevallen goed kan gaan, maar ik wil zelf kunnen begeleiden wanneer het niet goed gaat en dat gaat dan niet volgens de zorgverzekeraar. Volgens mij heb ik nu vijf voorbeelden gegeven van zaken die mislopen.
RC: Concreet: hoeveel kost het om ziek te worden in Nederland?
-> Hoe is dat in België?
Leijten: Nou, bij ons ben je sowieso aan premies per maand zo ongeveer de vaste premie is 90 euro kwijt, dan ben je niet eens ziek, dat betaalt iedereen. Daarnaast inkomens en via je werkgever via je loon maar als je daadwerkelijk ziek wordt krijg je een nog eens eigen risico van 350 euro. Dat krijg je niet als je naar ede huisarts gaat dat is de eerste lijn, de poortwachter zoals we zeggen als die verwijst naar het ziekenhuis naar een psycholoog, dan gaat de eerste 350 euro die je dan aan een zorgkosten maakt omdat je ziek bent moet je zelf betalen. Dat leidt tot ontzettend veel problemen, vooral voor mensen die chronisch ziek zijn. Die weten zeker dat ze 350 euro kwijt zijn. Als je chronisch ziek bent, dan zit je vaak in een lage inkomenssituatie omdat je hoge zorgkosten hebt omdat je minder kan werken. 350 leidt dan vaak tot problemen. Wij weten nu al dat van de zorgverzekeraars, want die moeten dei bedragen innen, dat meer dan 800 000 mensen betalingsregelingen moesten treffen om aan die bijdrages te kunnen voldoen. Na de 350 euro is er geen enkele drempel meer tenzij er basiszorg is, wat ook een hele discussie kan opleveren. Bijvoorbeeld: bij ons is fisyotherapie uit de basisvoorziening gehaald. Als je bijvoorbeeld reuma hebt of andere gewrichtsklachten een spierziekte dan heb je baat om actief te kunnen blijven, om niet letterlijk en figurlijk vast te komen zitten. Die mensen kunnen dat prktisch niet betalen. Daar zie je een groot probleem omdat dat niet meer in de basisvoorziening zit en ze dat niet meer kunnen betalen dat ze maatschappelijk uitvallen dus niet meer kunnen werken, en als je niet meer werkt kan je je hypotheek niet meer betalen, verhuizen, dat zijn echt zeer schrijnende situaties.
RC: Bij ons is er een concrete rol weggelegd voor de ziekenfondsen, maar ik heb begrepen dat die niet meer bestaan?
Leijten: Nee, die ziekenfondsen, dat systeem hebben we gehad tot 2005. Die zijn overgegaan in privaat-rechterlijke zorgverzekeraars. Daar waar ze eerst stichtingen waren, publiekrechterlijk georganiseerd waar ook grote inspraak was van medici, paramedici, eerste lijn mensen zoals huisartsen en logopedisten, die hadden een behoorlijke stem hoe die ziekenfondsen de zorg deden. En dat deden ze ook regionaal zodat ze ook goed in regioverband de zorg konden afstemmen. Dat moest op de schop, want er moest marktwerking komen in Nederland dat is er gekomen. Die ziet er als volgt uit: je kiest als verzekerde je verzekeraar en tussen die verzekeraars zit zogenaamd heel veel verschil dat is niet echt zo. En als je je zorgverzekeraar hebt gekozen, doet die voor jou de zaken en de gedachte was: “omdat die verzekeraar die verzekerde wil hebben, zal die dat zo optimaal mogelijk doen en daarom wordt de zorg veel beter en veel efficienter. Alleen die inkooprol, die wordt nu heel fors ten hand genomen en we hebben er geen zeggenschap over. Over een ziekenhuis houden: in Den Helder is er heel erg de vraag of de grote verzekeraar, die heeft daar 60 tot 70 procent van de verzekerden, of die wel het ziekenhuis wel open wil houden. En de minister doet niets, kijkt gewoon weg. Terwijl het gaat over zorg is een basisvoorziening. Maar volgens onze filosofie in de zorgverzekeringswet is dat dus aan de zorgverzekeraar om te zorgen voor die zorgplicht en hoe dat dan uitziet en wat dat dan betekent dat is heel erg de vraag.
Meer hierover in het radiointerview met Leijten.
Podcast: Play in new window | Download
Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS