De kapstok van het mobiliteits-gesprek met Peter Vermeulen van Ringland is het Memorandum voor de Gemeenteraadsverkiezingen van de Antwerpse Oosterweel burgerbewegingen (Ademloos, stRaten generaal en Ringland). De twee grote luiken van het memorandum zijn de modal shift met een substantieel verminderd autogebruik tegen 2030 enerzijds, en de volledige overkapping van de Antwerpse ring anderzijds.
“De volledige overkapping moet punt 1 worden van het bestuursakkoord van het volgend Antwerps stadsbestuur en van alle districten. Dat heeft impact op álle beleidsdomeinen.”
“We weten allemaal dat we vandaag te veel verplaatsingen, en zeker teveel korte verplaatsingen, met de auto doen.; en die neemt teveel plaast in. We moeten onze mobiliteit op een meer duurzame manier organiseren met beter openbaar vervoer en meer plaats voor voetgangers en fietsers. Dat kan de automobilist die zijn auto echt nodig heeft alleen maar voordeel opleveren.”
“Er is afgesproken om de mobiliteit op het niveau van de 33 gemeenten van de Antwerpse Vervoerregio te organiseren en die moeten allemaal meewerken aan die modal shift meewerken. Dat gaat lukken als de alternatieven voor de auto goed zijn. We zijn nu in werkgroepen per deelgebied van de regio aan het bekijken hoe de infrastructuur de komende jaren moet uitgebouwd worden. De visie is er al en werd bekrachtigd door alle gemeenten. Naast de gemeenten worden ook De Lijn, NMBS en andere spelers betrokken. Wij pleiten voor een zo hoog mogelijk investeringsniveau en om een financieringsplan op te zetten. Niet alleen voor overkapping maar ook voor de infrastructuur die de shift moet mogelijk maken.”
“We zijn nu in werkgroepen per deelgebied van de Antwerpse Vervoerregio regio aan het bekijken hoe de infrastructuur de komende jaren moet uitgebouwd worden om de modal shift te realiseren tegen 2030.”
RC: Wat gaat daaruit komen? In Brasschaat willen ze geen tram naar Antwerpen.
PV: “Een terechte vaststelling . In het Masterplan van 2000 was ook al sprake van een modal shift. De discussie moet dus gevoerd worden. Men reageert soms ideologisch maar uiteindelijk is de zaak technisch en er moet rekening gehouden met een hiërarchie: je zet bussen in maar als een buslijn succesvol is dan kan die op een bepaald punt niet succesvoller gemaakt worden en moet aan een hoger niveau gedacht worden, namelijk de tram. De investeringskost in tramlijnen is lager dan die voor een autosnelweg.”
“In het Routeplan 2030 bekijken we ook hoe het parkeren anders kan georganiseerd worden. Het is evident dat hoe meer we bezoekers met auto’s we buiten de stad kunnen opvangen hoe meer we het parkeren in de stad kunnen ontraden. We pleiten ervoor om geen parkings meer bij te bouwen in de stad en geleidelijk de bestaande parkings vooral door bewoners te laten gebruiken. Het achterliggend idee is om het de mensen zo gemakkelijk en zo vlot mogelijk te maken, maar moet grondig nagedacht worden over een systeem dat past bij de stad. Als je alle mensen die naar de Groenplaats moeten in een auto stopt dan moet je de Nationalestraat nog eens verbreden. Als je ze met een tram naar het centrum brengt dan kan dat probleemloos zonder die verbreding.”
“Men reageert ideologisch maar uiteindelijk is de zaak technisch en soms is de tram de juiste oplossing”
“De respons van de politici is goed en evolueert gunstig. Er groeit een besef dat het hier niet over een ideologische keuze gaat maar over een technische kwestie. Er twintig jaar geleden ook al over modal shift gesproken maar het besef en de urgentie is nog nooit zo groot geweest als nu.”
Het tweede punt van het Memorandum is de volledige overkapping van de Antwerpse ring tegen 2030.
Peter Vermeulen: “In februari zijn de werken op Linkeroever gestart. In juni heeft de regering beslist om de eerste 18 projecten te realiseren, een investering van 1,25 miljard €. Die projecten vallen onder drie geografische zones: De eerste zone is linkeroever. De leefbaarheidsprojecten op Linkeroever zullen ingekanteld worden in de werkzaamheden die begonnen zijn. De tweede zone is rechteroever rond de Oosterweelverbinding: Dam, Merksem, Groenendaallaan, Luchtbal … Daar is men ook gestart met de aanpassing van de planning in het kader dan de projecten en daar zitten belangrijke projecten tussen. Zo men zal de noordelijke ring ter hoogte van de Luchtbal dieper aanleggen om overkapping mogelijk te maken. De zaak is complex: De Project MER Oosterweel-studie loopt nog. Die studie onderzoekt verschillende uitvoeringscenario’s. Dat is lastig want er moet terzelfdertijd over de varianten en de leefbaarheidsprojecten nagedacht worden.”
“Het meest dringende is het ontwerp van de heraanleg van de zuidelijke ring. Dat moet de komende zes maanden afgewerkt worden.”
“De bewoners rond de meer zuidelijke ring (de derde zone) zullen wat meer geduld moeten hebben. Er worden wel wat voorbereidende projecten gerealiseerd maar die kan je pas uitvoeren als je weet hoe alles in mekaar zal steken. Hoe de ring tussen Kennedytunnel en de Groenendaallaan zal gereorganiseerd worden moet nog op punt gesteld worden. Daar moet ook nog een MER studie voor gebeuren. Er wel is een snede gemaakt door de intendant maar die is provisoir. Waar de opritten zullen komen is nog niet beslecht. Dat is het allerdringendste dat in het komende halfjaar moet afgewerkt worden.”
RC: Er werd al veel gecommuniceerd over de 1,25 miljard die zou gegeven worden aan de overkapping maar niet over het feit dat er geen budget voorzien was. Is dat ondertussen wél duidelijk?
PV: “Ik denk het wel. Het geld kan trouwens maar uitgegeven worden als de werken gedaan worden, dat kan dus niet in het budget van dit jaar zitten. De 1,25 miljard is gegarandeerd, dat ligt vast. Maar we pleiten er wel voor dat de volgende Vlaamse deelregering een financieringsconcept uitwerkt die een garantie geeft op de volledige overkapping van de ring binnen 10 jaar.”
RC: Maar als zelfs de 1,25 miljard niet gebudgetteerd is en je in de toekomst telkens nog om die fondsen zult moeten vragen, dan wordt zal het heel moeilijk voor de rest van de overkapping geld los te krijgen.
PV: “De geesten zijn gerijpt en men is overeengekomen dat er een systeem van rekeningrijden zal komen, maar nog niet welk. Over de toleffingen aan de tunnels moet nog gesproken worden. Een aantal vragen moeten nog beantwoord worden maar het geld is beschikbaar. ”
“Er komt een aparte werkbank over de tunnelveiligheid en de toepassing van de Europese regels. Er zullen uiteindelijk een stuk minder gaten zijn dan vandaag in de plannen.”
RC: Laat het ons over de overkapping in de hudige plannen hebben . De ring is 12 kilometer lang maar tussen de 18 projecten zitten weinig overkapping. Er wordt een aantal keer over overkapping gesproken terwijl het in werkelijkheid over een brug gaat van nog geen honderd meter breed. Enkel het project Stationsomgeving Luchtbal voorziet een stuk overkapping van ongeveer 600 meter. Alles samen minder dan anderhalve kilometer. Dit wordt geen kaas met gaten , maar gaten met een beetje kas aan.
PV: “De overkapping moet volledig worden en de gaten moeten eruit. Er moet nog bekeken worden hoe we de gaten in de overkapping eruit kunnen halen. Dat heeft te maken met tunnelveiligheid en luchtzuiverig.”
RC: Eind maart was er een infoavond voor de gemeente- en distictsraadsleden door de intendant. Daar zei Alexander D’Hooghe zeer duidelijk dat een volledige overkapping onmogelijk was om veiligheidsredenen.
PV: “Er komt een aparte werkbank over de tunnelveiligheid en de toepassing van de Europese regels. Er zullen uiteindelijk alleszins een stuk minder gaten zijn dan vandaag in de plannen. Dit hangt ook samen met de herstructurering van de ring. Voor ons is die studie over de R1 dringend. Die moet zo snel mogelijk opgestart worden.De afspraak is gemaakt en dan duurt het toch nog langer dan we hoopten. Dat is de realiteit. ”
“De Oosterweel Light kan in alle geval. De Oosterweeltunnel verhoogt de totale capaciteit van de scheldekruisingen met 60%. Dat zou toch wel voldoende moeten zijn.”
RC: Wat betreft de Project MER en de uitvoering van de Oosterweelverbinding gaat het toch vooral over de keuze tussen Oosterweel Heavy en Oosterweel Light?
PV: “Er waren een aantal zaken afgesproken in het kader van het Toekomstverbond: Oosterweel Light, A102, rekening rijden, gescheiden systeem op de ring, de modal split enz… De verschillende scenario’s zijn nu doorgerekend in het kader van de MER studie en nu blijkt dat het systeem goed werkt als de afspraken van het Toekomstverbond uitgevoerd worden. ”
RC: Is de Oosterweel Light niet enkel haalbaar als de modal shift gerealiseerd wordt?
PV: “De Oosterweel Light kan in alle geval. De nieuwe scheldekruising verhoogt de totale capaciteit van de scheldekruisingen met 60%. Dat zou toch wel moeten voldoende zijn, zeker omdat we weten dat we autoverkeer uitnodigen als we teveel infrastructuur aanleggen. Door minder aan te leggen besparen we geld dat we kunnen investeren in openbaar vervoer dat dan de modal shift helpt te organiseren. Hoe je ook draait of keer: als de Oosterweelverbinding klaar is, tegen 2025/ 2030, zal de modal shift voor de helft moéten gerealiseerd zijn; en dan kom je er zeker met een meer beperkte uitvoering van de tunnels.”
“Het is de bedoeling dat een bouwvergunning voor Oosterweel (rechteroever) aangevraagd wordt vóór de gewestelijke verkiezingen volgend jaar.”
RC: U klinkt redelijk optimistisch. Zijn er nog hete hangijzers?
PV: “Een probleem is dat een aantal discussies parallel lopen en de onduidelijkheid over hoe de zaken elkaar beïnvloeden. Die discussies gaan bijvoorbeeld over het systeem van de kanaaltunnels, of over het al dan niet verdiepen van het knooppunt van de Groenendaallaan. Daar zitten belangrijke zaken tussen. Bijvoorbeeld pleiten we ervoor om de mogelijkheid te voorzien om vanaf de Groenendaallaan naar de Oosterweelverbinding te rijden, juist zoals we er ook voor pleiten om vanaf Linkeroever rechtsreeks de Oosterweelverbining in te kunnen rijden en niet via Kallo te moet rondrijden. Dat is belangrijk voor de wijken rond die zones. De discussies gaan dan bijvoorbeeld over ruimtelijk ontwerp, tunnelveiligheid, de kost van de uitvoeringstechnieken… Het is de bedoeling daaruit te geraken en een bouwvergunning aangevraagd wordt voor de gewestelijke verkiezingen volgend jaar.”
“De volledige overkapping moet punt 1 worden van het bestuursakkoord van het volgend Antwerps stadsbestuur en van alle districten. Dat heeft impact op álle beleidsdomeinen. ”
RC: Is er geen risico dat het een groot vastgoedproject wordt? De term ‘atlantic wall’ is al gevallen.
PV: “Neen. De vastgoedontwikkeling kan 15% financieren van de volledige overkapping. Het blijft vooral een groen project. ”
“Dat de meeste middelen gaan naar de plek waar het meeste trafiek passeert is de logica zelve. “
RC: Hoe is de reactie van de politici op die vraag?
PV: “De overkapping was een droom maar er is nu een concreet vooruitzicht, daar zijn alle partijen het over eens. ”
RC: U vindt dat de volledige overkapping in de Antwerpse bestuurakkoorden moet komen, maar het zullen toch vooral de Vlaamse en nationale regeringen zijn die de zaak moeten betalen.
PV: “Antwerpse politici komen elkaar wel in Brussel eens tegen. Bovendien heeft Antwerpen wel degelijk bevoegdheid over een aantal zaken. Stadsontwikkeling, groen… Antwerpen moet vooral haar best doen om de dynamiek op Vlaams niveau aan de gang te houden. En daarbij is het belangrijk om duidelijk te maken dat het niet alleen een Antwerpse maar ook een Vlaamse kwestie is. Dat de meeste middelen gaan naar de plek waar het meeste trafiek passeert is de logica zelve. “
Podcast: Play in new window | Download
Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS