Het voorbije decennium werden verschillende initiatieven genomen en charters ondertekend om een einde te maken aan ontbossing veroorzaakt door de vleesindustrie. Op het terrein is daar echter te weinig van te merken. Alleen al in Brazilië verdween tussen augustus 2019 en juli 2020 meer dan 11000 km² bos. De ngo Mighty Earth kwam recent met een nieuwe tool, de ‘Soy and Cattle Deforestation Tracker‘ (SCDT), om de ontbossing van nabij op te volgen. Hun onderzoek laat duidelijke verbanden zien tussen multinationals, illegale ontbossing en het vlees in de koeltogen van onze Belgische supermarkten. We spraken met Nico Muzi, Europe Director van Mighty Earth.
De tracker kon in de loop van 18 maanden 2000 km² ontbossing direct linken aan een tiental grote agrarische bedrijven. Met behulp van satellietbeelden van het Braziliaanse ruimte-instituut INPE analyseerde Mighty Earth de ontbossing van het Amazonegebied en de Cerrado, een tropisch savannegebied. De data van de satellietbeelden leggen ze naast de gegevens van de mega-boerderijen, die op hun beurt worden gekoppeld aan de gegevens van grote bedrijven die vlees of soja exporteren over de hele planeet. Drie bedrijven spannen de kroon met hun lage score in de SCDT: JBS, Bunge en Cargill.
Bij deze berekening wordt er rekening gehouden met verschillende criteria. Er wordt gekeken naar de hoeveelheid ontbossing, maar ook specifiek naar het percentage ‘illegale’ ontbossing. Cargill alleen al is verantwoordelijk voor de ontbossing van 61 000 hectare (drie keer de totale oppervlakte van de stad Antwerpen) in 18 maanden, waarvan 10 000 ‘illegaal’. Voorts houdt de SCDT rekening met de manier hoe de bedrijven reageren wanneer een ‘illegale’ ontbossing wordt gesignaleerd en de mate van transparantie die ze hanteren.
Cargill, het grootste Amerikaanse privébedrijf, is van vele markten thuis als agro-industrieel concern en is ook een belangrijke speler op de Belgische markt. Ze hebben vestigingen in de havens van Antwerpen en Gent, maar ook in Vilvoorde, Moeskroen, Mechelen en Izegem. Cargill is de tweede grootste exporteur van soja uit Brazilië. De soja die ze in België importeren wordt ofwel doorverkocht aan derden, ofwel verwerken ze deze zelf, tot olie (oa gebruikt als ‘biobrandstof’), of tot veevoeder voor kippen, varkens en koeien. Soja is erg goedkoop en bovendien proteïne-rijk, en daarom uitermate geschikt als veevoeder. Nico Muzi wijst erop dat Cargill als dominante wereldspeler een grote verantwoordelijkheid draagt, en de mogelijkheid heeft een grote bijdrage te leveren aan het tegengaan van ontbossing. Het bedrijf heeft echter een kwalijke reputatie van niet nagekomen beloftes. Op de klimaattop van 2014 ondertekenden ze een charter om tegen 2020 niet meer bij te dragen aan ontbossing. De deadline is verstreken, maar de ontbossing gaat door. In Brazilië werken ze nauw samen met het regime van Jair Bolsonaro om nog meer gronden in te palmen. “Bolsonaro has made a political agenda out of this, and decided that the Amazon and the Cerrado and the nature there is up for grasp and for destruction. It’s all about profits and not protecting. We are not calling for a boycot of Brazilian soy, we want Cargill to engage and make a good contribition, by paying more and sourcing only from good farmers.” Ondanks de mooie beloftes van Cargill gebeurt er voorlopig veel te weinig. Mighty Earth bracht in 2019 dan ook een vernietigend rapport uit, “Cargill, the worst company in the world“.
De SCDT focust ook op de klanten van de agro-reuzen, onder andere op de supermarkten. De campagne van Mighty Earth viseert in België onder meer Colruyt, Delhaize en Carrefour. De SCDT kan worden ingezet om supermarkten met hun neus op de feiten te drukken en over te schakelen op leveranciers die niet bijdragen tot verregaande ontbossing. Uiteindelijk doel is het komen tot een soja-moratorium, waarbij enkel de reeds beschikbare landbouwgrond kan worden ingezet voor sojaplantages. Nico Muzi ziet ook een grote rol weggelegd voor de consumenten: “The Belgian consumers that go shop in Carrefour, Delhaize or Colruyt can send messages to their supermarkets: we want deforestation free meat. And they should also eat less meat.”
De Belgische organisatie van veevoeder bedrijven (Belgian Feed Association, BFA) verwijst op hun website naar het charter van de Europese koepelorganisatie (FEFAC) waarbij ze 2030 als streefdatum naar voren schuiven om te komen tot ‘duurzame’ soja enerzijds en het beperken van soja-import anderzijds. Nico Muzi ziet mogelijkheden voor een meer lokale productie vorm van veevoederproductie, maar import zal steeds een rol blijven spelen. De deadline van 2030 is volgens hem in ieder geval te ver in de toekomst. “It’s ten years from now…already fifty percent of the Cerrado has been wiped out. We’re talking about a region that is as big as Western Europe. If we wait until 2030 there will be very little left. We need direct action.” De lokale Europese boeren voeren ter verdediging aan dat ze te weinig macht en drukkingsmiddelen hebben om de grote bedrijven te beïnvloeden. “It is true that the traders are really powerfull, there are four or five of them and they work like Pablito Escobar in a way. They control the market. But we believe that enough pressure from consumers can make a change.”
Cargill is niet enkel een grote speler in de soja-industrie, maar heeft ook een enorme invloed op de cacao-industrie. Deze cacao-plantages zijn een belangrijke oorzaak van ontbossing in Afrika (oa Ghana en Ivoorkust), en dragen een kwalijke reputatie van kinderarbeid met zich mee. Ook hier zou Cargill een grotere verantwoordelijkheid moeten nemen. De cacao- en palmolie-industrie doen het beter dan de soja-industrie, maar er is ook daar nog steeds veel werk aan winkel. België, met zijn grote chocolade-industrie en de havens van Antwerpen en Gent, zou hierin een voortrekkersrol kunnen spelen.
Podcast: Play in new window | Download
Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS