In januari 2021 spraken we met Terry Collingsworth van International Rights Advocates (IRA) naar aanleiding van een rechtszaak die ze hadden aangespannen tegen 5 Big Tech bedrijven [Apple, Alphabet (moederbedrijf van Google), Dell, Microsoft en Tesla]. In 2019 legden ze een 79-pagina tellende aanklacht neer waarin de gruwelijke arbeidsomstandigheden worden beschreven die gepaard gaan met kobalt-ontginning in de Democratische Republiek Congo (DRC). Ondertussen zijn we 2 jaar verder en we vroegen ons af hoe het staat met de rechtszaak. We wilden ook wat meer te weten komen over andere projecten waar IRA zich voor inzet. Tijd dus voor een telefoontje naar Washington DC.
International Rights Advocates blijft aan de kar trekken om de wantoestanden in Congolese kobaltmijnen een halt toe te roepen. Bij de rechtszaak die ze in de VS hebben aangespannen tegen bovenvernoemde Big Tech bedrijven beroepen ze zich op de Trafficking Victims Protection Act (TVPRA). De aangeklaagde bedrijven gingen in verweer en dienden een ‘motion to dismiss’ in. Ze beweerden geen banden te hebben met de mijnbedrijven in kwestie Huayou & Glencore. Een flagrante leugen, volgens het dossier van de IRA. De rechter, Carl Nichols (destijds benoemd door president Trump), ging in november 2021 echter in op het verzoek van de bedrijven en liet de zaak onontvankelijk verklaren. IRA legde zich niet neer bij deze beslissing en besloot in beroep te gaan. De aangeklaagde bedrijven hebben wel degelijk duidelijke banden met de mijnbedrijven, geeft Terry Collingsworth aan. “These companies promise consumers that they have rules against child labour that apply to these mines. That means that they have some relationship, that they have some control over what’s going on in those mines. […] These companies have been on notice for years due to media attention, due to an Amnesty International report. So there’s no question that they knew what’s going on in these mines.” Het hof van beroep dat zich over de zaak zal buigen komt samen op 8 december. Terry Collingsworth schat de kansen hoog in dat de zaak alsnog ontvankelijk zal worden verklaard. De beroepsprocedure met drie verschillende rechters speelt hier in het voordeel. De rechter die de zaak oorspronkelijk behandelde is zelf trouwens niet onbesproken. Op het moment dat hij de zaak toegewezen kreeg in 2019 had hij obligaties (‘bonds’) bij Apple & Microsoft. Terwijl de zaak in behandeling was, ging hij zelfs nog meer financiële belangen aan bij de aangeklaagde bedrijven. Deze corruptie zal ook ter sprake komen bij de beroepsprocedure.
De rechtsgang is duidelijk een werk van lange adem. “It’s very expensive and time consuming. But because of the extreme nature of the violations here, these kids were killed and maimed while mining, we’re gonna take as long as its takes to win.” Collingsworth vindt de reactie van de aangeklaagde bedrijven ook stuitend. “We expected them to be a little nicer than let’s say an oil company…They have customers that care about these children. We expected at least a few of these companies to say ‘thank you for bringing this to our attention, how can we help to fix this?’ They didn’t, they just hired giant law firms.” Bovendien is er ter plaatste in de betreffende kobaltmijnen allesbehalve een verbetering zichtbaar. Wel is er geïnvesteerd in extra beveiliging om de toegang tot de mijnen te bemoeilijken voor journalisten of ngo’s. De kinderen blijven ondertussen aan de slag met hun levensgevaarlijke jobs om de kobalt te ontginnen. Kobalt die trouwens ook terechtkomt bij Umicore in Hoboken.
Collingsworth en IRA hebben ondertussen wel ervaring met ellenlange procedureslagen tegen grote bedrijven. In 2001, startten ze een procedure op tegen Exxon omwille van het gebruik van privemilities bij het bewaken van gasvelden in Aceh, Indonesia, waarbij de lokale bevolking werd gefolterd en vermoord. De multinational gebruikte al haar middelen om een rechtszaak tegen te houden. Maar dit jaar, 21 jaar later, werd Exxon’s laatste beroepsprocedure verworpen. Er komt wel degelijk een rechtszaak met jury in Washington DC. Eenzelfde verhaal horen we bij de zaak tegen Chiquita. Deze zaak werd vijftien jaar geleden opgestart, in 2007. Ook hier gaat het over gebruik van privemilities, deze keer in Columbia, om bananenplantages te beschermen. Net zoals bij Exxon, zal ook de zaak tegen Chiquita eindelijk voorkomen begin 2023. “The message we want to sent to multinational corporations, or any one else out there, is that if you do something that heinous, that illegal that hurts so many people, even if it takes 21 years of fighting in court, we’re gonna come for you and we’re gonna hold you accountable.”
Ook onze chocolade is niet vrij van kinderarbeid en mensenrechtenschendingen. De multinationals Nestlé, Cargill, Barry Callebaut, Mars, Olam, Herschey en Mondelez staan eveneens in het vizier van de IRA. Hier beroepen ze zich eveneens op de TVPRA om een einde te maken aan de wantoestanden bij de cacaoplantages in Ivoorkust en Ghana. Collingsworth roept de consumenten op om met de komende chocoladefeesten (Halloween in de VS, Sinterklaas hier bij ons) geen producten te kopen bij de bedrijven die betrokken zijn bij deze vorm van moderne slavernij. “Don’t reward these companies with your money, we need consumers to rally around and help us to stop this.” Op de website slavefreechocolate.org vind je een overzicht van de bedrijven die er wèl een bedrijfsethiek op nahouden. De jarenlange strijd van IRA rond de maffiapraktijken in de chocolade-business is recent ook gedocumenteerd door filmmaker Miki Mistrati. De film The Chocolate War kreeg al meerdere prijzen op internationale filmfestivals en opent mogelijkheden om de problematiek verder onder de aandacht te brengen. To be continued…
Podcast: Play in new window | Download
Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS