de F-35 deal: Subsidiemachine van een Aanvalswapen

Bron: Wikipedia (creat.Commmons)

Sedert 2013 lieten leger en defensieministers verstaan dat ze de F-35 als vervanger van de F-16 wilden. Gisteren werd die keuze geformaliseerd door de regering. In de communicatie werd vooral  de kost geminimaliseerd.

Ongeveer vier milard zou de aankoop kosten, 600 miljoen minder dan eerder voorzien. Bovendien wordt een groot deel van die kost ‘gecompenseerd’.

“De F-35 wordt getest op aanval met kernwapens tegen Rusland.  Willen we dat wel? We hebben nog geen politici daarvoor zien pleiten.”

Lene van Vredesactie licht toe: “De vier miljard is de kost van de aankoop. De totale kost over de levensduur vanhet toestel bedraagt 15 miljard. Dat is een cijfer van defensie zelf. Of het toestel minder zal kosten dan verwacht dat moeten we nog zien. De prijs van het toestel schommelde sterk de afgelopen jaren. We kennen de details niet van de offertes.  Het is een constante in dit dossier dat er zeer geheimzinnig gedaan wordt omdat het over bedrijfsgeheimen zou gaan. De discussies gebeuren dus achter gesloten deuren en dan komt men naar buiten met een beslissing zonder parlementaire controle.”

SUBSIDIEMACHINE
“Het systeem van de zogenaamde ‘compensaties’ is toch wat eigenaardig.  Vroeger ging iemand van het ministerie van economiscche zaken samenzitten met de bedrijven en werd onderhandeld hoeveel contracten, met welke waarde en bij welke bedrijven zouden geplaatst worden. Het ging daarbij niet noodzakelijk om toeleveranciers van de wapenproducenten. In het verleden heeft een Amerikaanse stad ooit bussen van Van Hool aangekocht als compensatie.  Bepaalde bedrijven krijgen gegarandeerde contracten dus het systeem komt neer up een subsidiëring van de bedrijven. Men heeft het over ‘terugverdieneffecten’, maar diegene die terugverdienen zijn de bedrijven die de contracten krijgen.”

“Aangezien Europa subsidiëring van bedrijven niet toelaat is kan dit systeem van ‘compensaties’ niet meer toegepast worden. Het gevolg is dat het nu nog minder duidelijk is waarover die compensaties in verband met de F-35 gaan. We horen dat er zelfs niets meer op papier kan gezet worden omdat dit zou aantonen dat het over subsidiëring en dus concurrentievervalsing gaat.”

“Wat betreft de compensaties uit het verleden zijn er voor een aantal contracten wel dossiers bijgehouden met de zogenaamde terugverdieneffecten. Maar het is heel moeilijk om te bewijzen dat de contracten die gerealiseerd zijn na een aankoop enkel het resultaat waren van die aankoop. ”

AANVALSWAPEN
Vredesactie heeft niet alleen bedenkingen bij het financieel aspect van de aankoop maar vraagt zich ook af waar de toestellen voor zullen dienen: “Er wordt altijd gezegd dat het over defensie gaat, dus de verdediging van ons luchtruim. Daarvoor volstaan 6 toestellen. Maar kijk ook eens waarop de  F-35 getest wordt tijdens de zogenaamde ‘war games’: op het voorkomen van de verovering van Taiwan door China, of op de herovering van Taiwan met het toestel.  Een ander scenario dat bekeken werd is een aanval met kernwapens tegen Rusland.  Willen we dat wel? We hebben daarvoor nog geen politici zien pleiten. ”

“In IS gebied was onzichtbaarheid van de toestellen helemaal geen noodzaak. In tegendeel, want het ging om operaties in druk bevlogen luchtruim met deelname van verschillende partijen waaronder de Russen.”

“Een ander mogelijk gebruik van de F-35’s zijn missie’s zoals we die in het verleden deden. Maar die waren geen succes.  We zouden graag eerst een evaluatie zien van wat de operaties in LYbië, Sirië, Irak en Afganistan hebben opgeleverd.  Volgens mij waren die geen succes.  IS heeft veel grondgebied verloren maar bestaat nog en de vraag is of het beest niet elders de kop opsteekt, in Lybië bijvoorbeeld.   We hebben landen platgebombardeerd en we noemen dat een succes omdat een bepaalde groep niet meer zichtbaar is. Maar er zijn veel slachtoffers gevallen en welke voedingsbodem hebben we gecreeerd voor welke groepen in de toekomst? Het debat moet dringend gevoerd worden. ”

“De F-35 wordt dus ook getest op het gebruik van kernwapens. De regering doet vaag over het gebruik van kernwapens als het over de F-35 gaat, maar elders wordt wel gesteld dat ze hun taken binnen de NAVO willen behouden waarmee geïnsinueerd wordt dat België niet van plan is om de ‘nucleaire taak’ neer te leggen. ”

STEALTH
“De F-35  is het enig toestel dat stealth capaciteit heeft (en dus bijna onzichtbaar is voor radars). Maar de stealth capaciteit is een enigzins absurd gegeven: Ik zou graag horen van een politicus waarom we dat nodig hebben, in welk scenario? Dat is nodig voor (aanvals)operaties waarvan ik me niet kan voorstellen dat de Belgische regering zich zal engageren? In IS gebied was de onzichtbaarheid van de toestellen helemaal geen noodzaak. In tegendeel, want het ging om operaties in druk bevlogen luchtruim met deelname van verschillende partijen, ook de Russen. Er zijn trouwens ook al wapenproducenten die beweren dat ze radars op de markt zullen brengen die stealth toetstellen wél kunnen zien.  De vraag is dus of stealth echt wel een verschil zal maken. ”

“Het parlement heeft  niet de bevoegdheden om zich écht te moeien in de dossiers maar heeft ook niet erg zijn best gedaan. “

DEMOCRATISCHE CONTROLE
“We hebben de afgelopen twee jaar gekeken naar de parlementaire controle op lopende operaties en stelden vast dat die mank loopt. Het parlement heeft niet echt de bevoegdheden om zich te moeien in de dossiers maar heeft ook niet erg zijn best gedaan.  Er was een degelijke evaluatie beloofd van de militaire operaties in Irak en Syrië maar die is er nooit gekomen en het parlement heeft er ook nooit op aangedrongen. Het aankoopdossier gonsde vanaf het begin van de geruchten maar het parlement is er niet in geslaagd om de procedure stop te zetten omdat er dingen gebeurden die niet konden. Bijvoorbeeld over de voorkeur van de luchtmacht en de voormalige minister van defensie, of over de vraag van de kernwapens, de beïnvloeding binnen de cel die de aankoop opvolgt. Dit is allemaal zonder gevolg gebleven. Andrew Feinstein was twee jaar geleden bij Vredesactie  tegast. Volgens hem is de zaak eenvoudig: Wapenaankopen gaan over veel geld en er er gebeurt veel in het geheim. Als je een kleine club mensen met heel veel geld in heel donkere kamertjes samenzet dan gebeuren er dingen die niet in orde zijn.”

ONDERAANNEMER
Met de aankoop reduceren we onszelf tot onderaannemer van de VSA stelt Vredesactie: “Het gaat over een hoogtechnologisch toestel dat we kopen van Lockheed Martin, een Amerikaans bedrijf . Maar we krijgen niet alles. We krijgen  de broncodes niet en we zullen dus niet in staat zijn om de toestellen te opwaarderen. Als de Amerikanen niet akkoord gaan met wat we doen met de toestellen kunnen ze de ondersteuning stopzetten. Er kan politieke druk uitgeoefend worden en dat is niet denkbeeldig met een leider zoals Donald Trump in de VSA. “