Klimaatpoker en CO2 veilingen

Op 1 december start de jaarlijkse VN-klimaathoogmis, dit jaar in Poznan in Polen. Het Kioto-protocol loopt af in 2012 en er moet dus beslist worden over verdere broeikasgasreducties daarna. De onderhandelingen tussen de (ongeveer) 150 landen verlopen traag en er is nog niet veel vooruitgang geboekt.
Verder komt op 11 en 12 december de Europese raad samen. Daar moeten de regeringsleiders beslisen welke stappen ze zullen zetten.
De situatie is te vergelijken met een pokerspel waarbij de Europese speler in Poznan rond de tafel niet weet welke kaarten hij in handen heeft, dat maar helemaal op’t einde zal te horen krijgen van de regeringsleiders en ondertussen moet doen alsof hij ongelooflijk sterke kaarten heeft, zegt Bram Claeys van Bond Beter Leefmilieu (BBL).

Weinig vooruitgang dus, maar in verband met bosbescherming zijn er wel al konkrete stappen gezet. Boskap is verantwoordelijk 20% van de wereldwijde broeikgasemissies.

Nu al legt Europa, in het kader van zijn Kioto verplichtingen, CO2 emissiebeperkingen op aan de (grotere) industriele bedrijven.  Het gaat vooral over elektriciteitsproducenten, staal- en cementfabrieken, petrochemie en olieraffinage.
Tot 2012 krijgt elk van die bedrijven een hoeveelheid emissierechten  van de overheid. Bedrijven die minder uitstoten dan ze mogen kunnen het overschot verkopen aan de bedrijven die teveel uitstoten. Zo onstaat de Europese CO2 emissiemarkt.
Met het ineenzakken van de financiele markten en met het terugdraaien van de productie van staal-en chemie is ook de marktprijs voor CO2 gezakt van 25 naar 15€ per ton CO2.

Tot 2012 krijgen de bedrijven dus bijna al hun CO2 emissierechten gratis. Volgens Bram Claeys moeten die CO2 uitstootrechten na 2012 niet meer gratis aan de bedrijven gegeven worden maar verkocht worden via veilingen.  Ook de eerste ton CO2 die een bedrijf uitstoot zal dan dus geld kosten. Het geld dat die veilingen zouden opbrengen kan dan bijvoorbeeld gebruikt worden voor investering in  meer groene projekten.(Dat was ook het uitgangspunt van het voorstel dat de Europsese commissie in januari deed ter zake, nvdr).

De laatste maanden zijn echter vanuit de verschillende industrieen kampagnes gelanceerd om toch verder gratis uitstootrechten te kunnen krijgen. Zo doen de Polen moeilijk over hun kolencentrales. 90% van de elektriciteit in Polen wordt geproduceerd door kolencentrales die twee keer zoveel CO2 uitstoten als moderne gascentrales voor eenzelfde hoeveelheid elektriciteit. Een eventuele  bijkomende last voor CO2 emisies zal Poolse (kolen)elektriciteitsproducenten dus twee keer harder treffen dan de producent met zijn gascentrale. Klopt, zegt Bram Claeys, maar het is juist de bedoeling ervoor te zorgen dat ze overschakelen van de meer vervuilende technologieen naar properder poductiemethodes. Het verkoop van de emissierechten zal geld opleveren waarmee in hernieuwbare energie en energieefficientie moet geinvesteerd worden.

Yves Letherme wil dan weer gratis emissierechten geven aan de Belgische petrochemische industrie.
Hij spreekt voor zijn beurt, reageert Claeys, aangezien de industrie zelf zegt dat ze nog geen gegevens heeft die aantonen in welke mate de konkurrentiepositie van de petrochemie door de extra CO2 kost zou geraakt worden.
Dus weten we nog niet of er een echt probleem is, en toch trekt de premier al konklusies en vraagt hij uitzonderingen. “Uiteraard is hij dat ingefluisterd geweest door de industrie. De Europese en ook Belgische chemiefederaties zeggen al maanden dat ze zullen getroffen worden, maar ze hebben het nog altijd niet bewezen.”
Leterme merkt op dat volgens de Europese cijfers de klimaatinspanning inspanning na 2012 Belgie 0.8% van zijn bruto nationaal product zal kosten, tegenover een gemiddelde van 0.51% voor Europa. Het planbureau heeft echter berekend dat dit getal overeenstemt met een gelijke kost per ton uitgestootte CO2 voor alle landen, zegt Bram Claeys.
(Uitgedrukt in percent van het BNP bekomt men dan voor Belgie een hoger cijfer omdat Belgie een zeer hoge CO2 uitstoot heeft per geproduceerde euro van het BNP. M.a.w., Belgie is CO2-inefficient, nvdr).

We merken op dat voor bepaalde sektoren (bijvoorbeeld olieraffinerijen, staalindustrie…) ook globale konkurrentie een rol speelt. Indie bouwt bijvoorbeeld  een enorme raffinaderij die een groot deel van zijn produktie waarschijnlijk gaatexporteren naar Europa. Die raffinaderij zal zeker niet moeten betalen voor zijn CO2 uitstoot aangezien Indie geen uitstootbeperking zal opgelegd worden. Als de Europese rqaffinaderijen dat wel moeten doen, dan bestaat de kans dat we diesel en benzine gaan importeren uit Indie en dan zijn we, ook met CO2 uitstoot, geen stap verder.
BBL ziet dat nog niet direct gebeuren, de oliemaatschappijen hebben  de laatste jaren zeer grote winsten gemaakt. Moest echt blijken dat er grote problemen onstaan voor bepaalde sektoren dan kan BBL leven met kompenserende maatregels. Het opleggen van een invoerheffing is een optie, maar er zijn ook andere.

Verder komt op 11 en 12 december de Europese raad samen. Daar moeten de regeringsleiders beslissen welke verdere stappen ze nu zullen zetten.  Die vergadering valt juist voor de finale in Poznan. De situatie is te vergelijken met een pokerspel, zegt Bram Claeys, waarbij de Europese speler rond de tafel niet weet welke kaarten hij in handen heeft, dat maar helemaal op’t einde zal te horen krijgen van de regeringsleiders en ondertussen moet doen alsof hij ongelooflijk sterke kaarten heeft.
Iedereen zit naar elkaar te kijken. Europa heeft tot nu toe de rol van klimaatleider op zich genomen.
Maar de onderhandelingen binnen Europa over de te nemen stappen (het zogenaamd “energiepakket”, energiepakket voorstel van EU commisie: klik HIER), en die aflopen op 12 december met de EU raad,  zien er niet goed uit. Als ze het daar verknoeien zal de EU ook in Poznan zijn klimaatleidersrol in de wereld kwijtspelen.

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS