Onderzoekscommissie Luxleaks gekelderd, lang leve de Speciale Commissie

De fractievoorzitters van het Europees parlement weigerden deze week om een Onderzoekscommissie aan te stellen om  de belastingsdeals tussen EU-landen en  multinationals door te lichten. In plaats daarvan komt er een ‘Speciale Commissie’ met minder bevoegdheden.

Politici zijn verplicht om te komen getuigen voor een Onderzoekscommissie, niet voor een Speciale Commissie. Staten kunnen ook weigeren om aan een Speciale Commissie details door te geven van afgesloten deals.

De vraag naar een volwaardige Onderzoekscommissie kwam op initiatief van de Groen/Regionalistische fractie als reactie op het uitbreken van het Luxleaks-schandaal.
We praten met Philippe Lamberts (Ecolo), co-voorzitter van de fractie van Groenen/VEA.

Lamberts veegt de claim van Open-VLD van tafel als zou het dankzij de liberale fractie zijn dat er nu toch een (afgezwakte) commissie komt:  “Guy Verhofstadt en Philippe De Backer hebben   de vraag naar de installatie van een Onderzoekscommissie zelfs nooit gesteund. Zonder onze druk was er gewoon niets gebeurd. ”

“We hebben geen steun gekregen van Guy Verhofstadt en Philippe De Backer,  wel van échte liberalen die  ondernemers en  KMO’s steunen, en niet de vrienden zijn van big business.“

Nog erger was het gesteld met het  Sociaal-Democratisch leiderschap: fractievoorzitter Martin Schulz probeerde samen met de Christen-Democratische leiding een onderzoek naar Luxleaks en co de nek om te wringen. Toch steunden 31 leden van de S-D-fractie de vraag naar de oprichting van een Onderzoekscommissie. Ook hier gaven de Belgen echter niet thuis: “Kathleen Van Brempt heeft de vraag tot het installeren van een Onderzoekscommissie niet durven ondertekenen. Beschamend.”

Over de stelling van  Geert Bourgeois dat de Vlaamse overheid verplícht is om reclame te maken voor Luxleak-regelingen:

“We zullen  zien welke energie de N-VA zal steken in het saneren van onze bedrijsfsbelastingen. Of ze vriendjes willen zijn met de multinationals of met de KMO’s die economische activiteit creëren.“

De Speciale Commissie zou binnen drie weken uit de startblokken moeten schieten. “Indien nodig hebben we nog altijd het recht om de Speciale Commissie om te vormen naar een Onderzoekscommissie en dat zullen we zeker doen als we vaststellen dat er geen politieke wil is om met ons samen te werken.”

Philippe Lamberts: “Sedert het uitbreken van de Luxleaks-affaire heeft onze fractie van Groenen en Regionalisten gepleit voor het installeren van een Onderzoekscommissie. Dat is het krachtigste werktuig dat het Europees Parlement heeft om zaken te onderzoeken. Tezelfdertijd zeiden liberale kopstukken zoals Guy Verhofstadt dat ‘er misschien een Speciale Commissie moest geïnstallerd worden. Of misschien toch ook niet…’ Op een bepaald moment pleitte Verhofstadt toch ook voor een echte Onderzoekscommissie, maar die discussie werd zeer snel door de andere fracties afgebroken.”

RC: Wat zou die commissie moeten doen?
PhL: Nagaan op welke manier de verschillende lidstaten ervoor gezorgd hebben dat de multinationals zo weinig belastingen betalen.

RC: Het gaat dus over de wettelijke systemen van belastingsontwijking, niet over fraude.
PhL: “Het zit op de rand van de wettelijkheid. Niet alles is wettelijk en er is een brede grijze zone.”

“De lidstaten zijn verplicht om loyaal met elkaar samen te werken. Hoe rijmt dit met het afsnoepen van belastingsinkomsten van andere lidstaten?“

Dit is wat de onderzoekscommissie had moeten nagaan. Wij stelden dus voor om een Onderzoekscommissie te installeren en initieel was de respons van de parlementaire fractieleiders afwijzend. Ze wilden enkel een verslag laten opstellen door de Commissie Economische zaken en daarmee zou de kous af geweest zijn. Maar die Commissie, waar ik trouwens ook deel van uitmaak, maakt elk jaar al zo’n verslag en die verslagen worden noch gelezen, noch gebruikt. Er moest dus meer gebeuren, maar dat werd geweigerd. Tot op het moment dat 191 parlementsleden onze petitie voor het installeren van een Onderzoekscommissie ondertekenden. Dat was meer dan 25% van alle leden van het parlement en dus genoeg om het officieel aan de conferentie van fractievoorzitters (de zogenaamde ‘cop’, nvdr) voor te leggen.
Ik hoopte dat ze toen op vraag voor het installeren van een echte Onderzoekscommissie zouden ingaan, maar dat wilden ze dus niet en ze lieten alleen een Speciale Commissie toe met minder bevoegdheden. “

RC: Philippe De Backer van open-VLD beweert dat Guy Verhofstadt de eerste was om een commissie voor te stellen en dat door uw schuld drie maanden tijd verloren is.
PhL: “Dit is typisch Verhofstadt: op een bepaald moment verklaart hij voor de televisie dat er misschien wel een Onderzoekscommissie zou moeten geïnstalleerd worden, waarop de Christen Democraten en de Sociaal Democraten ‘No way!’ antwoorden. En wat doet Verhofstadt? Hij stopt ermee…”
Als de Speciale Commissie nu van de grond komt; is dit zeker niet de verdienste van Verhofstadt maar door de inspanning van 191 parlementariërs. Verhofstadt en De Backer hebben trouwens nooit de vraag naar de installatie van een Onderzoekscommissie ondertekend. Zonder onze druk was er gewoon niets gebeurd.
Verhofstadt beweert dat hij het wil maar het is, zoals De Backer zegt, symboolpolitiek. Hij hoopt dat praten genoeg is en rekent erop dat men niet zal controleren wat hij écht doet.”

RC: Maar De Backer zegt dat u aan symboolpolitiek doet.
PhL: “Wat is symboolpolitiek dan volgens hem? Als wij het initiatief niet genomen hadden om de oprichting van een Onderzoekscommissie te vragen dan was er zelfs geen Speciale Commissie gekomen.“

RC: Deze week werd dus de installatie van een Onderzoekscommissie afgewezen. In plaats daarvan komt er dus een ‘Speciale Commissie’. En wat is nu het verschil tussen een Onderzoekscommissie en een Speciale Commissie?
PhL: ”Het grootste verschil tussen beide is het recht om documenten van lidstaten op te eisen. Belastingen zijn geen Europese bevoegdheid, dus zitten belastinggerelateerde documenten bij de lidstaten. Een Onderzoekscommissie is de enige manier om een lidstaat te verplichten om bepaalde documenten over te dragen. Alleen nationale veiligheid kan als excuus gebruikt worden om de inhoud van taxrulings niet aan een Onderzoekscommissie door te spelen. Een Speciale Commissie kan alles vragen, maar een lidstaat kan zonder argumentatie weigeren, er is alleen een politiek risico.”

RC: Als u het over documenten hebt, gaat het dan over de geheime ‘rulings’ tussen landen enerzijds en anderzijds multinationals?
PhL: “Ja, en dit gebeurt altijd á la tête du client. Er zijn extreme gevallen bij: in Ierland heeft Google geweigerd om een belastingstarief te onderhandelen en gewoon gezegd welk bedrag het bereid was om te betalen. De regering moest dan maar zorgen dat ze dat regelde, anders zou Google elders gaan.”

RC: Het verschil tussen een Onderzoeks- en een Speciale Commissie gaat niet alleen over het overmaken van documenten maar ook over het oproepen van personen als getuige. Philippe De Backer beweerde ook dat de Speciale Commissie alle personen kan oproepen.
PhL: “Philippe heeft gelijk: de Speciale Commissie kan alles vragen. Maar niemand is verplicht om erop in te gaan. Dát is het verschil.
De Speciale Commissie komt er nu dus en die gaat de komende weken van start. We zullen zien hoe het afloopt. Zijn de huidige en voormalige premiers en ministers van financiën bereid om te komen getuigen, zoveel te beter. Komen ze niet, dan hebben we nog altijd het recht om de Speciale Commissie om te vormen naar een Onderzoekscommissie en dat zullen we zeker doen als we vaststellen dat er geen politieke wil is om met ons samen te werken.”

RC: Een kwart van de parlementairen stond dus achter uw voorstel om een Onderzoekscommissie op te rechten. Maar uw fractie telt maar 50 leden en de linkse fractie 52 leden. Dus dan zijn er nog meer dan 80 andere leden die ook  ondertekend hebben. Waren dat mensen van rechts? Wie heeft dan de vraag mee ondersteund?
PhL: “Een dertigtal socialisten, een twintigtal leden van de Christen-Democraten (EVP), en verder nog een handvol liberalen en conservatieven. De verontwaardiging over het feit dat KMO’s 33% belastingen moeten betalen en de multinationals 3 tot 5% is groot bij mensen van alle fracties. Het zijn niet alleen de groenen/regionalisten. Zij hebben inderdaad allemaal getekend, en ook 50 van de 52 leden van de linkse fractie, maar er zijn dus ook Sociaal- en Christen-Democraten bij.”

“Ook échte liberalen die geen vriend zijn van big business maar van ondernemers, van KMO’s, van mensen die waarde voor de maatschappij creëren, hebben de vraag tot oprichting van een Onderzoekscommissie gesteund.”

“Michael Theurer, een Duitse liberaal die co-rapporteur van de commissie zal zijn, is ook zo iemand. Hij wil de KMO’s verdedigen en de grote bedrijven dwingen om hun belastingen te betalen. “

RC: Zijn er mensen van sp.a die u gesteund hebben?
PhL: “Kathleen Van Brempt is de enige sp.a-EU-parlementariër, en zij heeft de vraag tot het installeren van een Onderzoekscommissie niet durven ondertekenen, ondanks het feit dat 31 van haar collega’s in de eurofractie dat wel gedaan hebben. Beschamend.”

RC: De weerstand is groot. In verband met een Belgische belastingsontwijkregel, de zogenaamde ‘excess profit ruling’, zei Vlaams deelpremier Geert Bourgeois dat de Vlaamse overheid verplícht is om reclame te maken voor die regeling.
PhL: “Ocharme, nondedieu! Hij voelt zich gedwongen…”

“Bon, ik zal zien welke energie de N-VA steekt in het saneren van onze bedrijsfsbelastingen. Of ze vriendjes willen zijn met de grote bedrijven of met de KMO’s die economische activiteit creëren. “

RC: Die excess profit ruling deals verminderen de belastingsvoet voor multinationals omdat ze extra winst halen uit het feit dat ze multinational zijn. Volgens professor Luc De Broe van Leuven is er echter geen sprake van discriminatie omdat het over een verschillend soort bedrijven gaat, en er kan alleen sprake zijn van discriminatie als gelijkaardige ondernemingen anders behandeld worden.
PhL: “Ander soort bedrijven?… Het enig verschil is dat lokale ondernemingen niet internationaal werken. Dergelijke logica is toch geen manier van werken…
Eigenlijk komt het op het volgende neer: zijn we bereid als Europeanen om samen te werken als het over bedrijfsbelastingen gaat in plaats van elkaar te beconcurreren? De winnaars van de concurrentie zijn de grote bedrijven, niet de staten. Iedereen verliest eraan.
Die rulings zijn een verstoring van de concurrentie ten nadele van kleine bedrijven.”

RC: Professor De Broe is ook partner in een kantoor van zakenadvocaten dat voor bedrijven werkt.
PhL: “Voila. Het is dat soort kantoren dat geld verdient met het adviseren van grote bedrijven.”

RC: En dan hadden we nog iemand van De Tijd die in verband met het HSBC-schandaal dat afgelopen maandag opnieuw naar boven kwam zei dat het heel moeilijk zal zijn om daar iets aan te doen en dat het aanpakken daarvan nog zeer lang zal duren.
PhL: “HSBC is wel iets anders. Hier gaat het over persoonlijke belastingen. Het antwoord hierop is het einde van het bankgeheim, en op dat gebied zijn er al een paar stappen gezet om dit af te schaffen. We zijn er nog niet en ik denk dat het moeilijker gaat worden. Want zelfs als het Europees bankgeheim opgeheven wordt, kan nog gebruik gemaakt worden van het bankgeheim in Singapore, Doebai en dergelijke. Daarom is het nodig dat de kapitaalstromen gecontroleerd worden, en om dat te doen moet de politieke wil aanwezig zijn.

RC: Wanneer start de Speciale Commissie?
PhL: “Binnen drie weken zou ze moeten van start gaan. “

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS