Voorwaarts!? Trage Wegen

In 1999 verscheen van Paul Maes de toeristische gids Langs Trage Wegen, met als annex een oproep om het verdwijnen van binnenweggetjes allerhande een halt toe te roepen. Die tendens, gestart met de opkomst van de auto na WO II, was niet enkel jammer voor het natuurschoon en bijbehorende recreatieve wandel-, speel-, fiets- en paardrijgenot. Zo’n enkel voor niet-gemotoriseerden toegankelijke doorgang biedt immers ook het puur praktische voordeel van een snelle (!) en veilige verplaatsing.

En kijk, de oproep werd gehoord. Drie jaar later was er de vzw Trage Wegen, opgericht door zo’n dertigtal betrokken organisaties uit Vlaanderen en Brussel actief rond natuur, wandelen, jeugd, heemkunde, fietsen, duurzame mobiliteit … en intussen uitgegroeid tot een koepel van 45. Ongeveer tegelijk ontstond in Wallonië het even veelzijdige Sentiers. In onze buurlanden zijn het vaak specifiek wandelorganisaties die zich het lot van de trage wegen aantrekken. In Groot-Britannië is de Open Spaces Foundation gespecialiseerd in het recht op doorgang.

Dat recht op doorgang is heerlijk complex. Het begint simpel: de gemeente is wettelijk verplicht om de openbare wegen openbaar te houden. Zo’n weg kan best over privéterrein lopen, want het bezit van grond heft het gebruiksrecht op een weg niet op. Bij het samenvoegen van verschillende akkers kan een trage weg b.v. midden in een bewerkt veld komen te liggen. Veel trage wegen in bossen en natuurreservaten vallen echter onder de bepalingen van het Bosdecreet en het Natuurdecreet. Niet te verwonderen dat de FAQ op de website van Trage Wegen een uitgebreid jurisch luik omvat. De vzw schreef ook een trage-wegen-recht-handboek.

Als bekend expertisecentrum krijgen ze heel wat vragen. De helft daarvan komt van gemeenten, die Trage Wegen ook inzetten bij het opstellen van een trage-wegen-inventaris, of bij opleidingen voor b.v. de dienst ruimtelijke ordening. Met dergelijke opdrachten genereert de vzw inkomsten die het mogelijk maken niet-subsidieerbare activiteiten te ontwikkelen. Ook in de academische wereld zijn ze actief, momenteel samen met de KU Leuven en de UA bij een onderzoek naar de juridische aspecten van de ‘landed commons’.

De kernopdracht blijft toch het open houden / krijgen van trage wegen. Dat gebeurt altijd op initiatief van lokale belanghebbenden, die dan van de vzw praktische ondersteuning krijgen. Op 9 mei was dat in de vorm van heel erg veel spandoeken met Doorgang voor iedereen erop. Die dag startten een aantal lokale groepen met de nodige animatie de procedure op om in hun gemeente een trage weg te heropenen of herwaarderen, met een uitnodiging aan de bevoegde ambtenaren en de pers. Half oktober, op de negende Dag van de Trage Weg, komen er dan hopelijk overal feestelijke openingsceremonies. Er gebeurt dat weekend sowieso vanalles op, bij, rond, over, onder? … trage wegen: zoektochten, picknicks, historische rondleidingen, optredens … georganiseerd door een lokale natuurkring, wandelclub, school, fietsersbond, heemkring, manège, mountainbikeclub, jeugd- of seniorenvereniging … Vorig jaar namen zo’n 12.500 mensen deel aan zo’n 120 evenementjes in Vlaanderen (200 in heel België).

Ook door het jaar heen zijn er acties, en ook in de stad, b.v. op 31 mei nog in de Trapstraat in Antwerpen.  En heel het jaar door, jaar na jaar, is er de inzet van de vele vrijwilligers die ‘hun’ trage weg in de gaten houden, zo nodig de gemeente aan de mouw trekken, al eens een hinderlijk groeiende tak wegknippen …

Van de ongeveer tien werknemers die de vzw intussen rijk is, kwamen Sarah Vandenbroucke, verantwoordelijke communicatie en campagnes, en Steven Clays, inhoudelijk coördinator, naar onze studio om dit alles en nog meer (beluister de audio!) te vertellen.

Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS

Podcast (d2): Play in new window | Download

Subscribe: Android | RSS