Redactie Radio Centraal Rotating Header Image

De politieke crisis in corona-tijden, 300 dagen na de verkiezingen – Dave Sinardet

Share

foto: Damien Caumiant, Creative commons, Attribution-Share Alike 4.0

De regering Wilmès II krijgt volgende week volmachten om de corona-crisis aan te pakken. We overlopen  met politicoloog Dave Sinardet de politieke situatie voor en tijdens de aanloop naar de nieuwe regering .

Na de verkiezingen van mei 2019 stelde Sinardet dat een coalitie tussen PS en N-VA niet voor de hand lag maar anderzijds bijna onvermijdelijk was.  Een half jaar later was hij tot de conclusie gekomen dat het niet zou lukken. “Rudy Demotte en Geert Bourgeois kwamen in november zelf al tot die vaststelling maar men blijft ondertussen die illusie leven inblazen. Het probleem is niet inhoudelijk maar politiek, langs beide kanten maar nog meer bij de PS dan bij N-VA. Dat is ook te verklaren:  de PS heeft een alternatief, namelijk Paars-Groen/Vivaldi, terwijl de N-VA dat alternatief niet heeft.”

“Het uitstelgedrag van de politieke partijen neemt ziekelijke proporties aan. Waarom hun toelages vanaf  een bepaald moment niet maandelijks met 3 of 5% te verminderen tot er een nieuwe regering is? “

“Dus Paars-Geel komt er niet omdat vooral de PS het niet wil, terwijl Vivaldi er niet komt omdat CD&V het niet wil. Als CD&V bij die houding  blijft dan zit er niets anders op dan nieuwe verkiezingen te organiseren. De strategie om te blijven plakken aan N-VA wordt niet door iedereen binnen de CD&V gesteund, zeker niet bij de federale CD&V parlementsleden. Maar de strategische lijnen worden momenteel bepaald vanuit het West Vlaanderen van Hilde Crevits die als minister samen met N-VA in de Vlaamse regering zit.”

“Toen de corona-epidemie doorbrak liet Paul Magnette (PS) verstaan dat hij zijn veto tegen de N-VA zou kunnen opgeven;  donderdagavond zaten De Wever en Magnette samen, maar toen bleek dat vooral de Brusselse PS Magnette niet volgde. Zondag kondigde Magnette dan aan dat het toch niet ging lukken, maar dat deed hij zonder eerst te overleggen met Conner Rousseau van sp.a die de contacten tussen  N-VA en PS had gelegd. Ondertussen had De Wever op zaterdag de noodregering-in-de-maak publiekelijk geclaimd (De Wever meldde dat hij zich, tegen zijn zin, zou opofferen om premier te worden van de noodregering, nvdr ). Dat was niet zo slim want hij wist dat de PS-achterban dit niet zou appreciëren. Ik denk dat zijn demarche niet bedoeld was om de formatie te torpederen maar dat hij gewoon de drang om zich te profileren niet kon weerstaan.”

Nu zal de regering Wilmès volmachten krijgen om de corona-crisis aan te pakkken. Volgens N-VA, bij monde van fractie- en partijvoorzitters Peter de Roover en Bart De Wever, zijn die volmachten overbodig.
Dave Sinardet: “De volmachten zijn in deze tijden toch geen overbodige luxe. In 2009 kreeg de toenmalige regering ook volmachten om de Mexicaanse griep aan te pakken, dus abnormaal zijn die volmachten niet. ook het geven van vertrouwen aan de regering is logisch want dat laat het parlement toe om, indien nodig, het vertrouwen weer weg te nemen.”

Ondertussen klampt niet alleen CD&V zich vast aan N-VA, ook sp.a lijkt N-VA te verkiezen boven Groen. Sinardet: “Dat heeft te maken met de lijn die Conner Rousseau aan het uitzetten is. Een lijn die op gebied van migratie en veiligheid dichter bij N-VA staat. We moeten dus nog zien hoe het verder gaat met die nieuwe regering. Misschien kan de samenwerking in het kader van de corona-crisis tot verbeterde relaties leiden of juist ideologische verschillen aan de oppervlakte brengen.”

De vorige legislatuur begroef  N-VA haar communautaire eisen om de liberale agenda te kunnen doorvoeren. Maar  om haar geloofwaardigheid als Vlaams-nationalistische partij  niet te verliezen werd de eis tot ‘Confederalisme’  na de verkiezingen regelmatig  op tafel gelegd.  Het ‘Confederalisme’ van N-VA zou betekenen  dat de gewesten de-facto als onafhankelijke staten werken en de nationale instanties enkel een coordinerende rol hebben bij overleg tussen de gewesten. Het Belgisch klimaatbeleid is opgezet als een door de nationale overheid gesubsideerd confederalisme …. en werkt niet.

Dave Sinardet: “Na iedere staatshervorming stelt men vast dat onze structuren te complex zijn en besluit men dat een nieuwe staatshervorming nodig is om achteraf tot de conclusie te komen dat de zaken alleen ondoorzichtelijker geworden zijn. Het klimaatbeleid wordt inderdaad deels via een confederale logica uitgevoerd. Het confederalisme zoals het in de Belgische context wordt uitgetekend komt erop neer dat elke (deel)regering een vetorecht heeft. Maar in de Europese context waar alleen lidstaten erkend worden en niet al die deelgebieden betekent (een verdere decentralisatie) dat het nog moeilijke wordt om Belgische posities in te nemen. Elk beleid dat regio’s overstijgt, en dat is vrij veel, moet in consensus gebeuren.”

“Men splits bevoegdheden op om iedereen zijn ding te laten doen. Dat klinkt logisch maar de realiteit blijft wat ze is:  Belgie is een klein land en de grenzen van de regio’s stemmen niet overeen met de socio-economische en socio-demografische grenzen. Kijk bijvoorbeeld naar de kilometerheffing: Daarover zal toch weer moeten samengezeten worden.  De realiteit (van het confederalisme) is dat als je met vier regeringen moet samenzitten en een compromis vinden. Dat komt erop neer dat je met negen politieke partijen samen zit. Het zal niet altijd gemakkelijk zijn om nationaal met vier partijen tot overeenkomsten te komen, maar om over diezelfde zaken met vier regeringen en negen partijen oplossingen te vinden is toch nog net iets moeilijker. ”

Zal de corona-crisis en het vormen van een volmachtenregering de vorming van een volwaardige nationale regering vooruit helpen, of juist niet?

Dave Sinardet: “We zitten nu (in corona-crisis) met een andere situatie maar eigenlijk ook weer niet. Opnieuw is een poging mislukt om een N-VA/PS regering op poten te zetten. Het Vivaldi-alternatief blijft, vooral wegens CD&V, ook onmogelijk. Dat is dus de situatie waar we al tien maanden mee zitten.  Het is treurig om te moeten vaststellen dat zelfs zo’n grote crisis er niet toe leidt dat partijen hun eigen belangen kunnen overstijgen. Deze minderheidsregering is geen mooie constructie maar men kan zich afvragen of ‘Premier De Wever’ een veel betere oplossing zou geweest zijn dan ‘ Premier Wilmès’, het beleid wordt niet alleen bepaald door wie de minister is. Maar het is toch best dat we een regering krijgen waar meer partijen in vertegenwoordigd zijn en die dan ook een groter draagvlak heeft.”

” Ondertussen ligt de formatie van een nieuwe regering nu stil. Omdat er andere prioriteiten zijn, maar ook omdat men een nu tijdelijke oplossing gevonden heeft. Eén van de grote problemen van de afgelopen tien maanden is procrastinatie, uitstelgedrag, dat echt ziekelijke proporties aanneemt. Eerst was de vorming van de gewestelijke regeringen een excuus om niet met de vorming van een federale regering te beginnen, daarna waren het de voorzittersverkiezingen. Men vindt altijd maar excuses om de regeringsvorming uit te stellen en het lijkt er bijna op dat de vorming van de regering Wilmès (II) ook weer een excuus is.”
“Ik vind daarom dat er een aantal elementen van druk in het systeem moeten ingebouwd worden. Bijvoorbeeld dat er automatisch een nieuwe verkiezing komt als er na een bepaalde tijd nog geen regering is, zoals in Spanje of Israel. Of het idee dat partijfinanciering stelselmatig afneemt vanaf een bepaald moment, bijvoorbeeld maandelijks met 3% of 5%. Zo werkt men tegenwoordig uiteindelijk ook met de werkloosheidsuitkeringen.”

0 Comments on “De politieke crisis in corona-tijden, 300 dagen na de verkiezingen – Dave Sinardet”

Leave a Comment