‘t Schijnverbond: “De afspraken van het Toekomstverbond zijn onvoldoende nagekomen”

foto: RC

De  manier waarop het Oosterweelproject zou gerealiseerd worden aan de Schijnpoort is niet aanvaardbaar voor de buurtbewoners. Frans Teuchies van buurtbewonersgroep ‘t Schijnverbod legt uit waarom ze bezwaarschriften indienden tegen de bouwaanvraag.

Voor alle duidelijkheid: ‘t Schijnverbond verwerpt het Oosterweelproject in zijn geheel niet, maar vraagt aanpassingen ter hoogte van de Schijnpoort. “We willen suggesties doen om de plannen te verbeteren voor er echt gebouwd wordt. Ons uitgangspunt blijft het Toekomstverbond van 2017.  Toen zijn een aantal zaken afgesproken, zoals de volledige overkapping van de ring, een vermindering van het autogebruik in de Antwerpse regio (32 gemeenten) van 70% naar 50%, en een afgeslankte versie van de Oosterweelverbinding. In de bouwaanvraag die nu voorligt, zijn die afspraken onvoldoende nagekomen. Het werk moet verbeterd worden. ”

Dat er volgens ‘t Schijnverbond geen ‘Oosterweel light’  is  de kern van het probleem.

“In geval van 50% autoverkeer zouden twee rijstroken volstaan per rijrichting in  de Oosterweeltunnel, nu wil men er drie aanleggen. Dus het is geen echte Oosterweel Light”

Frans Teuchies: “Het is geen Oosterweel Light. Het ontwerp zoals het nu voorligt gaat uit van 60% autoverkeer in plaats van 50%, dus maar de helft van de daling die is afgesproken. Moest men zich wel aan de afspraak gehouden hebbe,n dan zou er een heel ander ontwerp kunnen gemaakt zijn.  Een dergelijk stuk infrastructuur bouw je voor op zijn minst vijftig jaar. Als er dan afgesproken is om het autoverkeer te brengen naar 50%, waarom bouw  je dan een constructie gericht op 60% auto’s? In geval van 50% autoverkeer zouden twee rijstroken per rijrichting volstaan in de Oosterweeltunnel, nu wil men er drie aanleggen. Dus het is geen echte Oosterweel Light”

” Een andere pijler van het Toekomstverbond is het omleiden van het havenverkeer rond de stad via het zogenaamd ‘Haventracé’.  Ook wat betreft de uitvoering van het Haventracé is weinig terug te vinden in de huidige vergunning. “

RC: In het Toekomstverbond is blijkbaar enkel sprake van ‘ambitie’ om tot een modal shift van 50%/50% te komen.
Frans Teuchies: “Dat klopt. Het Toekomstverbond is gebouwd op vertrouwen. De burgerbewegingen (stRaten Generaal, Ademloos en Ringland, nvdr) zijn er nooit in geslaagd om van het Toekomstverbond een juridisch document te maken met wettelijke kracht. ”

“Tijdens de onderhandelingen hebben de burgerbewegingen een aantal correcties bekomen, maar het resultaat is niet wat afgesproken was in het Toekomstverbond.”

RC: Blijkbaar hebben de burgerbewegingen zich dan in 2018 akkoord verklaard om de modal shift-ambitie te verminderen van 50% naar 60% autoverkeer.
Frans Teuchies: “Tijdens de onderhandelingen hebben de burgerbewegingen een aantal correcties bekomen maar het resultaat is niet wat afgesproken was in het Toekomstverbond. Ik vermoed dat de burgerbewegingen gezwicht zijn voor de druk vanuit het AWV, de Vlaamse administratie, die genoeg buffercapacitiet wilde om de verkeersstromen op te vangen. De redenering lijkt te zijn: ‘We bouwen drie stroken voor het geval het nodig is, en als we het derde baanvak niet nodig hebben dan kunnen we nog altijd een dubbele lijn trekken’.”

RC: Dat is verrassend, want één van de weinige positieve punten tijdens ons gesprek met Thomas Goorden vorige week was dat de overheid tot het inzicht zou gekomen zijn dat de evolutie van de verkeersdrukte geen vastliggend gegeven is maar mee bepaald wordt door het beleid.
Frans Teuchies: “Mogelijks heeft het iets te maken met de stand van de ontwikkeling van het Haventracé. Daar staat men nog aan het prille begin. Er is geen enkele garantie dat het Haventracé er ooit komt. Dus kijkt de administratie naar het project zonder Haventracé en willen ze een rijstrook extra.”

RC: De Hollandse Knoop is voor jullie een probleem. Hoe  zit dat nu?
FT: “Je herinnert je misschien wel nog de affiche van Ademloos met de platgelegde kathedraal (tijdens de campagne van de volksraadpleging tegen het Oosterweel-tracé dat weggestemd werd maar er uiteindelijk toch zal komen, nvdr). Dat is de breedte van de Hollandse Knoop, het aansluitingscomplex van de nieuwe autosnelweg op de ring. Die knoop zal volgens het huidig ontwerp op het breedste punt 25 baanvakken hebben, inclusief pechstroken. Dat is een ruimtebeslag dat voor de buurten onaanvaardbaar is: Kronenburg, Oud Borgerhout, Tuinwijk, de Damwijk. Dat zijn de meest dichtbevolkte buurten van Vlaanderen. Het zijn bovendien buurten met sociaal zwakkeren en met weinig open en groene ruimte. Net daar komt die constructie, en bovendien zal ze niet overkapt worden. De leefbaarheid van de buurten zal er dus niet op vooruit gaan maar achteruit, ondanks alle ‘leefaarheidsprojecten’ van de  ‘intendant’ (de door Vlaamse overheid aangestelde architect Alexander D’Hooghe, nvdr).”
” We hebben twee jaar lang gevraagd om in gesprek te gaan met de intendant maar hij heeft dat altijd afgewezen. Hij blijft bij zijn ontwerpen voor het Lobroekdok en de Schijnpoort. Vorige zomer hebben we dan een ‘scrum’ gesprek gehad waar we mee aan tafel zaten, maar de kern van de zaak, de ondergrond van de constructie, mag niet besproken worden, enkel de rand. Uit die gesprekssessie is wel één verbetering gekomen, namelijk de verbindingsweg vanuit de Hollandse Knoop naar de Schijnpoortweg en de Bischoppenhoflaan.”
“Maar die verbetering zit niet in de huidige bouwaanvraag. Het akkoord is nu dat er na de goedkeuring van de bouwaanvraag een wijziging zal komen die die aanpassing opneemt. Of dat juridisch klopt, daar spreek ik me niet over uit, maar ik vindt het wel redelijk dat men een bouwaanvraag voor een project dat 10 jaar zal duren om uit te voeren nog kan corrigeren.”.

RC: Is die aanpassing voldoende voor jullie?
FT: “Neen. De kleinere dimensionering van de Oosterweeltunnels, het verder compacter maken van de Hollandse Knoop zijn zaken die we blijven vragen. De Hollandse Knoop zal ongeveer anderhalve kilometer lang zijn en ook niet overkapt. Er is een kleine overkapping voorzien aan het Lobroekdok waar de intendant zijn ‘Deurnese tuinen’ heeft ontworpen. Heel interessant voor de bezoekers van het Sportpaleis, maar irrelevant voor de omliggende buurten, want voor hen is het parkje bijna onbereikbaar.”
“Tijdens het derde webinar van de voormalige actiegroepen heeft de stedebouwkundige expert André Loeckx ook de kritiek geuit dat de leefbaarheidsprojecten veel te weinig verankerd zijn in de omliggende buurten. En dat is het probleem tijdens de werkbanken: er mag enkel gepraat worden over het gebied naast de ring, niet over de ring zelf en niet over de omliggende buurten.”
“Aan de zuidelijke ring is men er wel in geslaagd om de spaghettiknoop om te vormen tot een compacte constructie, met veel winst voor de omliggende buurten: Kiel, Kielpark, Jan De Voslei, Antwerpen Zuid. Er zijn ook een aantal kladontwerpen uitgetekend voor een compactere Hollandse Knoop, maar die zijn niet verder onderzocht. We vragen dat de tijd genomen wordt om dat wel verder te onderzoeken. Lantis (de marketing-naam van BAM NV, het bedrijf van de Vlaamse overheid,  nvdr) moet het initiatief nemen.”

RC: In het Bezwaarschrift wordt erop gewezen dat er op een aantal domeinen weinig vooruitgang was de afgelopen drie jaar: op de bijkomende onderzoeksvragen die in 2017 gesteld werden rond de Hollandse Knoop is nog steeds geen antwoord gegeven. Over het Haventracé zeggen jullie dat het nog altijd in ‘ een verkennend stadium’ zit. En verder hoorden we vorige week dat er drie jaar na de politieke beloftes nog altijd geen financiering voorzien is voor de eerste fase van overkapping door de Vlaamse deelregering  (één miljard). Op een aantal belangrijke domeinen is er toch weinig vooruitgang geboekt.
FT: “Inderdaad. Alles hangt met alles samen. Als de modal shift niet gerealiseerd wordt, moet je een grote tunnel bouwen; als je het Haventracé niet bouwt, dan haal je de shift  niet. Het enige hoopgevende is dat de Vlaamse overheid de bouw van het Haventracé nu heeft bestempeld als ‘Complex Project’, een nieuwe juridische structuur. Dat is een begin, maar een begin van een jarenlang proces . Het bougeert, maar het bougeert ongelofelijk moeizaam, en de bouwaanvraag die nu voorligt moet verbeterd worden.”

RC: Hoe zit het met de luchtkwaliteit?
FT: “Volgens de prognoses verbetert de gemiddelde luchtkwaliteit. In Merksem wordt de snelweg ingesleufd en is er een enorme verbetering. Maar in de omliggende buurten van de Schijnpoort verbetert ze niet aan de tunnelmonden: Dam, Lobroekdok, Luchtbal … . Juist daarom vragen we om meteen te overkappen en niet nog eens 10 jaar te wachten. ”

RC: Jullie vragen meer openbaar vervoer in jullie bezwaarschrift, maar dat heeft toch niets met de bouwaanvraag te maken?
FT: ” Dat heeft alles te maken met de modal shift, en de modal shift heeft alles te maken de bouwaanvraag, want als de modal shift er komt, kan de verbinding kleiner gedimensioneerd worden. We vragen bijvoorbeeld een betere doorstroming van de trams, het gebruik van het ringspoor … Het openbaar vervoer wordt slecht behandeld. Dat zou allemaal aan bod moeten komen in de Vervoersregio (die het Routeplan 2030 moet opstellen, nvdr), en niet in 2030, maar nu. Een Nederlands bureau had een eerste studie gemaakt voor een vervoersplan, maar dat was onvoldoende voor de burgerbewegingen. Het is positief dat de burgerbewegingen de burgers in de randgemeenten samenbrengen en van onderuit druk zetten om een vervoersplan te maken en het niet overlaten aan de lokale politiek. Dat is een positieve evolutie, maar ook hier gaat het veel te traag.  In heel Europa zie je een beweging waarbij de politieke overheden de netwerken van openbaar vervoer en fiets uitbouwen, maar niet in Antwerpen. Hier zegt men: ‘We hebben daar geen behoefte aan, want we zijn al fietsstad nummer vier‘.  Ik vind die vierde plaats verrassend, want ik fiets veel in de stad en zie dat er toch nog een pak werk is.”
“Wat belangrijk is, nu de werken gaan starten en tien jaar gaan duren, is dat er een systeem van klachtenmelding komt voor mensen die te maken krijgen met schade en hinder door de werken. De bouwaanvraag had een clausule moeten bevatten die dat oplegt. Er zijn al een aantal dossiers van zware schade aan huizen bij de voorbereidende werken. Nu is het wachten op wat de administratie doet met de bezwaarschriften en of die er al dan niet rekening mee houdt.  Dat zal ten vroegste eind dit jaar blijken.”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS