Afghanistan: Tijd voor meer dan een debat over buitenlandse militaire interventies

Kaboel Aug.’21 (foto: VSA overheid, publiek, via wikipedia)

Afghanistan was volop in het nieuws de afgelopen weken, maar aan introspectie over de Belgische rol in het  debacle zijn de beleidsmakers nog niet toegekomen. Voor Ludo De Brabander van Vrede is het tijd voor een parlementaire Afghanistan onderzoekscommissie. Maar ook de media hebben boter op het hoofd.

Ludo De Brabander: “Sinds 2001 heeft België  zich geëngageerd in deze oorlog. Vanaf 2003  gebeurde dit binnen het kader van de ISAF NAVO-missie, vanaf 2014 -en bijna tot het einde- gebeurde dit via de trainingsmissie  ‘Resolute Support’ .  Er zijn allerlei argumenten gebruikt om de deelname aan de oorlog goed te praten. Vooral Pieter De Crem  – defensieminister van 2007 tot 2014 – liet zich horen, maar alle andere defensieministers hebben ook boter op het hoofd.  De Crem had het voortdurend over hoe goed het ging met de mensenrechten, specifiek de vrouwenrechten, sinds de start van de NAVO-aanwezigheid. In werkelijkheid beseften experts als snel dat de oorlog uitzichtloos was en geen legitimiteit had onder de bevolking.  Nu zien we het resultaat. Er is door België zeker 500 miljoen in de oorlog gepompt. Het wordt dus tijd om te onderzoeken wat de verantwoordelijke politici wisten.”

“Op een goed blaadje staan bij de VS primeerde, en eigenlijk is dat ook zo voor veel andere Europese landen”

“Op een goed blaadje staan bij de VSA primeerde, en eigenlijk is dat ook zo voor veel andere Europese landen: de VS zet de lijnen uit binnen de NAVO en de rest volgt. Onder De Crem is de Belgische aanwezigheid vergroot tot zes gevechtsvliegtuigen en bijna 700 soldaten. Die vragen zich ondertussen af wat ze daar eigenlijk gedaan hebben. Die vraag moet beantwoord worden, want er waren duidelijke signalen dat het een zinloze en bij voorbaat mislukte oorlog was; een financieel bodemloze  put die een corrupt regime steunde.”

AFGHANISTAN PAPERS

Ludo De Brabander: “Twee jaar geleden was er een officieel rapport waarin stond dat de bevolking werd voorgelogen. Dat werd geheim gehouden tot The Washington Post deze  ‘Afghanistan Papers‘ in handen kreeg,  na jaren procederen. Na de publicatie is daar in België niets mee gebeurd.”

“Op 26 augustus is er een spoeddebat gevoerd in het parlement. Dat ging vooral over de evacuatie. Enkelen hebben het eventjes gehad over de achtergrond, maar er is geen debat geweest. Het is nochtans belangrijk om te onderzoeken wat er gebeurd is tijdens de militaire interventies waaraan we deelgenomen hebben. Kijk naar Libië, dat helemaal gedestabiliseerd is door de NAVO-operatie. Bovendien zijn die oorlogen gebruikt door defensie om voor de aankoop van gevechtsvliegtuigen te pleiten. Als die interventies dan mislukken, moeten we toch de vraag stellen waarom we investeren in het militair materiaal dat speciaal daarvoor dient.”

“Als buitenlandse  interventies mislukken, moeten we toch de vraag stellen waarom we investeren in het militair materiaal dat speciaal daarvoor dient.”

“Over de toestand in Afghanistan wil ik genuanceerd zijn. Er is vooruitgang geboekt wat betreft vrouwenrechten, ook medisch, met bijvoorbeeld de afgenomen mortaliteit bij geboorte. Maar wat is het perspectief als je weet dat die vooruitgang volledig afhangt van een buitenlandse troepenmacht?  Nu die weg is, is het niet onmogelijk dat de vooruitgang teniet gedaan wordt. Je krijgt geen legitiem democratisch systeem door een troepenmacht te sturen. In tegendeel, de bijkomende militarisering onder Obama heeft de Taliban sterker gemaakt.”

“De meeste politieke partijen hebben boter op het hoofd aangezien ze sedert 2001 deel uitmaakten van regeringen die deelgenomen hebben aan de operaties. Ze zullen dus niet happig zijn op een onderzoekscommissie.  Toch is daar nood aan, omdat er lessen moeten getrokken worden. Steven Vandeput (N-VA) heeft een strategische visie uitgewerkt voor het leger. Die zal geactualiseerd worden, en huidig minister Ludivine Dedonder (PS) heeft daarvoor en aantal experts ingeroepen. Het rapport bevestigt heel sterk de visie dat het leger moet kunnen ingrijpen in het buitenland … Laat ons die discussie voeren en een ander rapport schrijven.”

Ondertussen is de toestand in Afghanistan rampzalig, aangezien 70% van de werking van de overheid betaald werd door het buitenland. Dat valt nu weg, en de internationale instellingen die onder controle staan van het Westen blokkeren Afghaans geld.

Ludo De Brabander: “Inderdaad. Er moet gepraat worden met de Taliban over de steun aan de bevolking in nood en dat is geen evidente discussie. Verder is het nodig dat de mensen die Afghanistan ontvluchten ook asiel krijgen. Onze politieke leiders, zoals De Crem, zeiden dat we het allemaal doen voor de Afghanen, maar als ze bij ons aankloppen, sluiten we onze grenzen. Er moet een situatie gecreëerd worden zodat de mensen niet op de vlucht hoeven te slaan. De vraagt blijft natuurlijk met welk regime we te maken zullen krijgen. De Taliban is ook geen homogeen geheel. ”
We laten een fragment horen van een interview met de Deens/Afghaanse journalist  Nagieb Khaja, waarin hij het over de verschillende fracties heeft. Khaja stelt dat de Taliban de beslissing over het politiek beleid voor zich uitgeschoven heeft zolang de herovering bezig was.

Ludo De Brabander: “De vraag is inderdaad of er fricties zullen ontstaan en wat het eindresultaat zal zijn. Een autoritair systeem wordt het zeker. Mogelijks krijgen we een variant op een intolerant wahabistisch systeem zoals in Saoedi-Arabië. Het Westen onderhandelt met Saoedi-Arabië en levert wapens. We zeggen niet dat we wapens moeten beginnen leveren aan de Taliban, wel dat het mogelijk moet zijn om te praten over hulp aan mensen in nood.”

“De Vlaamse media waren niet geïnteresseerd toen één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Afghaanse burgerlijke oppositie België bezocht.”

OPPOSITIE?

De op 9 november 2001 vermoorde Ahmad Massoud was destijds de lieveling van het westen, nu levert zijn zoon nog een verzetsstrijd. De regering die gesteund werd door de Sovjet-Unie hield het na vertrek van de Soviettroepen in 1989 nog drie jaar vol tegen de door het westen gesteunde fundamentalistische strijders (waaronder Massoud), een teken dat die regering al bij al meer legitimiteit had dan de door het westen geïnstalleerde regimes. Er zou zelfs sprake zijn van een rehabilitatie van Mohammad Najibullah, de (in 1996 door de Taliban vermoorde) laatste president vóór de verovering door de moedjahidin. Is er nog echt sprake van een oppositie in Afghanistan tegen Taliban?

Ludo De Brabander: “Massoud junior levert inderdaad verzet in de noordelijke Panchir-vallei. Die Noordelijke Coalitie controleerde destijds ook een gebied dat uit handen van de Taliban is gebleven. De kans is dus groot dat dat een verzetshaard blijft. Of zij erin zullen slagen om een tegenoffensief aan te gaan tegen de Taliban is een andere zaak. Van een strekking rond (de erfgenamen van) Najibulah heb ik geen weet.”

“Vrede vzw is vooral geïnteresseerd in de burgerlijke oppositie,  mensen zoals bijvoorbeeld Malalai Joya, die we eind 2019 naar België gehaald hebben. Niemand, behalve Le Soir, was toen geïnteresseerd in een interview. Als er iets is wat onze regeringen zouden moeten doen, dan is het steun verlenen aan dergelijke burgerlijke oppositie. Op voorwaarde dat dat gebeurt zonder hen in te schakelen en om te kopen om onze eigen doelstellingen na te streven. Zij zijn degenen die met pen en woord de bevolking kunnen overtuigen om te kiezen voor democratie en mensenrechten. Het overtuigingsmechanisme is een veel krachtiger instrument, zeker in de steden.”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS