PFAS- Saneringsverbond- Thomas Goorden: “Met een mediacampagne ga je geen rechtbank kunnen foppen”

foto: RC

Een aantal milieuorganisaties, waaronder Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt, sloten een akkoord met de Vlaamse overheid over de aanpak van de PFAS-vervuiling rond de 3M-site. Grondrecht, Greenpeace en Thomas Goorden, de partijen die bij de Raad van State een procedure opstartten tegen de Oosterweelwerken in de vervuilde zone,  stapten daar echter niet in mee. We spreken met Thomas Goorden.

“De juridische kwetsbaarheid van dit ‘Saneringsverbond’ is gewoon ridicuul: Lantis beschrijft de aanleg van stortplaatsen zonder vergunning en laat openlijk zien dat er geen saneringsplan is terwijl  dat wel nodig is. “

Thomas Goorden: “In september zijn we uit de onderhandelingen met de Vlaamse overheid gestapt. Minister Demir had aangekondigd dat ze met de ‘coalition of the willing‘ zou verdergaan, waarmee de strategie (van de Vlaamse overheid) al duidelijk werd. “
“Dit akkoord is eigenaardig omdat de belangrijkste procespartijen er niet bij betrokken zijn. BBL neemt afstand van juridische procedures, maar de sterkste procedures (tegen het verwerken van de vervuilde grond door BAM/Lantis, nvdr) worden niet door BBL gevoerd maar door ons.  Het is dus een verbond met, om het oneerbiedig uit te drukken, partijen die er niet zo toe doen. Merk ook op dat het akkoord evenmin werd ondertekend door VELT en Bioforum. “
“Eind augustus voelden we dat er niet kon gepraat worden over de bodemnormen. Onbespreekbaar… Dat is nochtans het fundament van de zaak. Men heeft mij verder persoonlijk van de onderhandelingstafel proberen te krijgen, juist omdat ik inhoudelijke kennis heb.”

“Vanaf wanneer is het terrein niet meer onveilig voor de omgeving? Momenteel vormt de zwaar vervuilde zone niet alleen een bedreiging voor de omwonenden maar ook voor, onder andere, de Schelde. De PFOS-vervuiling is zich aan het verspreiden, vooral via water. Daarnaast zit de achtergrondvervuiling in Vlaanderen al te hoog, waardoor je bijvoorbeeld niet zorgeloos eieren van de kippen uit je tuin kunt eten.”

“Milieuvervuiling is niets nieuws. Als er een probleem is dan heb je (volgens de bestaande wetgeving) saneringsplicht en moet je de boel opkuisen. In dit geval is de sanering heel complex, door de schaal van de vervuiling en omdat  PFOS/PFAS moeilijk op te kuisen zijn. De overheid wist al in 2008 dat er vervuiling was, dus had het lang geleden moeten (laten) saneren en heeft dat nagelaten. Wel, je mag geen tunnel bouwen in vervuilde grond die niet gesaneerd is ….” 

“Men gaat een deel van de gronden nu verwijderen, wat goed is, maar dit is niet bekomen door onderhandeling maar door handhaving via de uitspraken van de Raad van State. Wat gisteren ondertekend werd noemen de ondertekenaars een ‘Saneringsverbond’, maar het gaat hier helemaal niet om een sanering want er is geen plan. Het bodemonderzoek dat eerst moet gebeuren (door 3M) zal pas midden 2023 afgerond zijn, en pas daarna kan er een saneringsplan opgesteld worden voor de Oosterweelterreinen.” 

“Het probleem is dus dat men werken wil uitvoeren in een gebied dat moet gesaneerd worden maar waarvoor nog geen saneringsplan is opgesteld. Daar struikelt deze deal over. Nu wordt er een communicatiecampagne opgezet die zegt: “We hebben geen plan maar wel een verbond”. Daar ga je geen rechtbank mee kunnen foppen. “

“Het gaat hier helemaal niet om een sanering want er is geen plan”

RC: BBL schrijft dat de afspraken juridisch verankerd zijn.
Thomas Goorden: “We hebben geen idee wat dat betekent want dit is niet juridisch gecheckt. De Raad van State heeft in april een vonnis geveld dat iedereen zou moeten lezen, vooral punten 50 tot 57. Daar staat dat wat Lantis doet gelijk staat aan het creëren van afvalstortplaatsen. Dat mag enkel als je er een vergunning voor hebt, en die heeft Lantis niet.”

“Een deel van de gronden wordt zoals gezegd dankzij juridische uitspraken verwijderd. Dat gaat enkel over de meest vervuilde gronden. De lagen daaronder, die ook stevig vervuild zijn, gaat men gewoon wegsteken in de bermen in de buurt. Dan gaat men wachten op een saneringsplan voor de beslissing wat er verder mee zal gebeuren. Het gaat dus over een tijdelijke stockage van afval. Wel, een tijdelijke opslag van afval is een stortplaats en voor een stortplaats heb je een vergunning nodig en die heeft Lantis helemaal niet. Als Lantis een technisch verslag opmaakt en een conformiteitsattest nodig heeft, dan kan eender wie naar de Raad van State trekken met dat argument. Gelijk wie…” 

“Ik ben dus wat verbaasd over het optimisme van dit Saneringsverbond want de juridische kwetsbaarheid ervan is gewoon ridicuul. Lantis beschrijft de aanleg van stortplaatsen zonder vergunning en  laat openlijk zien dat er geen saneringsplan is waar dat wel nodig is. “

RC: De milieuverenigingen die het akkoord wel ondertekenden hebben vertrouwen erop dat via de controle door het Beheercomité waar ze zullen inzitten alles op een correcte manier al gebeuren.
Thomas Goorden: “Dat zou kunnen, maar zo’n beheercomité vormt  geen wettelijke basis en heeft geen enkele betekenis in juridische zin. Naast het juridisch probleem is er ook het feit dat men door verder te werken een toestand zal creëren die niet meer te saneren valt. Bij de Neerstraat, bijvoorbeeld, heeft Lantis een geluidsberm aangelegd met vervuilde gronden. Nu al zegt Lantis dat dit niet ongedaan gemaakt kan worden.”

“Lantis geeft zelf toe dat door verder te werken een toestand zal ontstaan die niet meer te saneren is”

“Je ziet dus het probleem: als men de vervuilde grond begint te gebruiken in bouwwerken wordt het heel moeilijk om die er achteraf terug uit te halen, want dan moet je de boel terug afbreken. Lantis creëert voldongen feiten.  Je zal er maar wonen, naast zo’n stortplaats.”

RC: Volgens Luc Hellemans van BAM/ Lantis zijn de Oosterweelwerken in februari of maart weer gestart. 
Thomas Goorden: “Het probleem is dat, zelfs als wij Lantis gewoon haar gang zouden laten gaan en hen de saneringsplicht van 3M zouden laten negeren, er nog altijd geen garantie is dat het niet verkeerd loopt, want gelijk wie kan dus naar de Raad van Staten stappen. Gewoon door conformiteitsattesten aan te vragen voor het grondverzet. Hoe verwacht men dat dit goed afloopt?”

“Er zitten goede dingen in het Verbond, zoals de structuur die men wil opzetten in verband met de Zeer Zorgwekkende Stoffen, Natuurpunt krijgt ook zaken, enzovoort …. Maar het lost het saneringsprobleem van de Oosterweelterreinen niet op.”

“Verwacht men nu dat we door de actie rond Zeer Zorgwekkende Stoffen gaan zeggen: “OK, ‘t is goed, ga maar door”? Neen, wat men doet is juridisch niet correct, het is niet veilig en het creëert een groot probleem voor de komende honderden jaren. Ik begrijp niet hoe men zichzelf aanpraat dat het hiermee opgelost is.”

“Neen, we willen Oosterweel niet saboteren, maar we hebben altijd gevraagd dat het wettelijk en veilig gebeurt. Er moet dus eerst een saneringsplan komen, dat moet uitgevoerd worden, en het moet compatibel zijn met de Oosterweelwerken.”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS