Een vredesakkoord in Tigray?

Begin 2020 brak er een gewelddadig conflict uit in Tigray, in het noorden van Ethiopië, tussen enerzijds het TPLF (Tigray People’s Liberation Front) en anderzijds het regeringsleger onder leiding van Abiy Ahmed. Een jaar geleden, in oktober 2021, spraken we met Jan Nyssen (UG) over het conflict en bijhorende humanitaire crisis. Recent werd er een vredesakkoord gesloten tussen de strijdende partijen, dat echter voorlopig dode letter blijft. Voor meer achtergrondinformatie legden we ons oor opnieuw te luisteren bij Jan Nyssen, die de situatie nog steeds op de voet volgt.

Er bestaat nog onduidelijkheid over het akkoord dat gesloten is en de consequenties hiervan voor de strijdende partijen, zijnde het regeringsleger en het TPLF maar ook  strijdkrachten uit de Amhara-regio en troepen uit buurland Eritrea. In het akkoord zelf is sprake van ‘third parties’ zonder deze bij naam te noemen. Concreet is de vraag of de defacto militaire blokkade van de Tigray-regio bij deze is opgeheven? In praktijk blijkt er nog steeds veel te weinig humanitaire hulp te zijn die de stad Mekele kan bereiken. Volgens de schattingen van Jan Nyssen en zijn team sterven er nog steeds dagelijks 300 tot 500 mensen. Er wordt wel minder geschoten, maar toch sijpelen er nog berichten binnen van plunderende troepen uit Eritrea.

Momenteel (november 2022) is het oogstseizoen bezig in Ethiopië. Dit is een manuele arbeid, dus het duurt nog enkele maanden eer het voedsel effectief ter beschikking is. Gevolg is dat er zich momenteel een groot probleem van hongersnood stelt. De vorige oogst is reeds lang op en de nieuwe oogst is nog niet gebruiksklaar. Een situatie die zich ook voordoet in de ganse regio van de Hoorn van Afrika, wat ervoor zorgt dat de diplomatie van de Verenigde Naties zeer voorzichtig te werk gaat met de toestand in Tigray, om zo de toegang tot de rest van de regio niet te verliezen. Een typisch spel van chantage, waar de Ethiopisch regeringsleider Abiy Ahmed de voorbije jaren een strategie van heeft gemaakt. Jan Nyssen verwijst in deze context naar de moord op drie medewerkers van Artsen Zonder Grenzen in juni 2021. Ook het conflict tussen Oekraïne en Rusland is deel van een politiek spel van chantage in de raad van de Verenigde Naties, waarbij Abiy Ahmed de supermachten Rusland, China en de VS handig tegen elkaar weet uit te spelen.

De langdurige droogte en het conflict in Oekraïne dragen alleen maar bij tot de voedselschaarste. Die oorlog in Oekraïne heeft ook er ook voor gezorgd dat er (nog) minder aandacht is gegaan naar de oorlog in Tigray, terwijl het aantal burgerslachtoffers hier vele malen groter is. De berekeningen van Nyssen en zijn team komen uit op een getal tussen de 400 en de 600 duizend, op een bevolking van 6 miljoen. Het gaat dan over rechtstreekse slachtoffers van het oorlogsgeweld, mensen die om zijn gekomen door de honger, maar ook mensen die gestorven zijn door het instorten van het plaatselijke gezondheidszorgsysteem. Door het ontbreken van antibiotica kan een kleine infectie dodelijk zijn, ook het gevolg van de staat van beleg die op Tigray werd afgekondigd. Nyssen verwijst in deze context naar de gelijkenissen met het beleg van Biafra in de jaren ’60.

Destijds, voor het conflict losbarstte, was Nyssen onder meer actief met herbebossingsprojecten in Tigray. De vluchtelingenstromen die ondertussen door het conflict zijn ontstaan in combinatie met een gebrek aan elektriciteit hebben in sommige regio’s wel geleid tot extra houtkap voor brandhout en houtskool. Op andere plaatsen heeft het conflict de begroeiing wel goed gedaan, doordat minder mensen zich op het platteland waagden. De begroeiing blijft in ieder geval van levensbelang voor het vasthouden van het weinige water dat soms valt in de regio.

Er zijn door het conflict miljoenen mensen op de vlucht geslagen. De troepen van het regeringsleger hebben de mensen voor zich uit gedreven, waardoor er zeer veel intern verplaatste mensen zijn die sterk afhankelijk zijn van voedselhulp. Een bevolking die ook bang is van de regeringstroepen die nu na het akkoord garant moeten staan voor de beveiliging. Een bijkomend probleem is dat de scholen al drie jaar gesloten zijn. Er was een covid pandemie en er waren geen lonen voor het onderwijzend personeel. De leegstaande scholen doen nu soms dienst als vluchtelingenkampen.

Tot slot vroegen we achter het antwoord van de internationale gemeenschap. Er was wel druk vanuit de VS op Eritrea om zijn troepen terug te trekken, maar of er echt gevolg aan wordt gegeven moet nog blijken. Sowieso is het conflict in Tigray een ‘vergeten oorlog’, zeker met de massale media aandacht voor Oekraïne. Nyssen parafraseert onze eerste minister De Croo: “ ’De vluchtelingen uit Oekraïne zijn mensen zoals ons.’ Als er een oorlog is die gaat over ‘mensen zoals ons’, krijgt die veel meer aandacht als een oorlog in het verre Afrika. […] Er is een reportage geweest op Arte met toch wel zeer schokkende beelden van het Ethiopische leger. […] Normaal zou de media hier op zitten wachten om over zulke bloederige evenementen te berichten. Maar er wordt geen aandacht aan gegeven.”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS