Onze Chemische Industrie en Onze Gezondheid

Bron:Apache.be

Onze havens doen de economie draaien, maar wat is hun impact op  milieu en gezondheid?

Samen met de Hollandse collega’s van Follow The Money is nieuwssite Apache een journalistiek onderzoeksproject gestart.

Tom Cochez (Apache): “Dat de havens de aorta van de economie vormen klopt zeker voor en stuk maar er wordt heel weinig over de andere kant van het verhaal bericht. Ons idee om dat te doen is een gevolg van het PFOS schandaal rond 3M en dit onderzoek wil die zoektocht op een ruimere schaal maken. “

“De milieuwetgeving is een heel complex verhaal dat heel veel tijd vraagt en je moet er helemaal induiken om te doorzien waar de verhalen zitten die niet verteld worden. We zij nu vier maanden bezig en hebben ons vooral verdiept in die technische kant van de zaak.”

RC: Jullie berekenden dat de haven van Antwerpen jaarlijks voor 1 tot 3 miljard milieu-en gezondheidsschade veroorzaakt. Hoe kwam je tot dit resultaat?
Tom Cochez: “Wetenschappers hebben inschattingen gemaakt van de kost veroorzaakt door vervuilende stoffen, uitgedrukt in euros schade per kilo van die stof in het milieu. We hebben dan  de totale maatschappelijke kost berekend door die kost per kilo te vermenigvuldigen met het aantal kilo’s van die stoffen die Antwerpen en Rotterdam uitstoten.”
“Zo kwamen we tot een gezondheidskost tengevolge van de uitstoot door de 43 Antwerpse havenbedrijven waarvoor cijfers beshikbaar zijn van 1,3 tot 3,3 miljard € per jaar. Die vork komt doordat de impact afhangt van hoever de vervuilers zitten van de bewoning. De Antwerpse industrie ligt relatief dicht tegen de stad dus zitten we waarschijnlijk aan de hogere kant van die vork. “

“Europa verplicht een aantal bedrijven om hun uitstoot van die stoffen te rapporteren. Fijn stof (PM2,5) is de grootste  ‘dooddoener’ van de aangegeven stoffen en vooral de petrochemie produceert via verbrandingsprocessen fijn stof.”
“De niveau’s (aan bijvoorbeeld fijn stof en NOx)  worden gemeten in de lucht maar dat laat niet toe te bepalen wie precies wat uitstoot. Verder moeten een aantal bedrijven volgens de Europese wetgeving aangeven wat ze uitstoten voor een aantal specifieke stoffen, zoals benzeen, fijn stof. Het probleem is dat dit tot een onderschatting leidt, bijvoorbeeld omdat de wetgeving dateert van 2003 en we ondertussen weten dat er andere schadelijke stoffen zijn die niet in de lijst staan.  Er zijn ook sectoren, zoals de asfaltproducenten, die geen aangifte moeten doen. De logica voor die lacune ontgaat me maar we vermoeden dat het te maken heeft met de lobbykracht van de betreffende industrie. De Europa beseft dat het de wetgeving verouderd is de zaak aan het bekijken, bijvoorbeeld door het toevoegen van een aanta; zogenaamde ZZG’s, Zeer Zorgwekkende Stoffen.”

RC: De cijfers die jullie bekeken tijdens kullie onderzoek tonen aan dat de vervuiling sterk veminderd is ten opzichte van 20 jaar geleden maar dat er de laatste 10 jaar en stagnatie is
Tom Cochez: “Er is een daling van de emissies tot 2010 a 2012. Daarna wordt de lijn vlak en is er geen verbetering meer. Er is zelfs een verslechtering voor sommige vormen van vervuiling zoals fijn stof. De reden is nite helemaal duidelijk.Het lan temaken hebben met nieuwe installaties die in dienst genomen zijn, maar het zou ook kunnen zijn dat er meer afgefakkeld is.” 

RC: Jullie zijn te rade gegaan bij Nicolas Van Larebeke?
Tom Cochez: “Van Larebeke is dé specialist als het gaat over de impact van chemische stoffen op de gezondheid en kanker in het bijzonder. “

“Hij komt tot de conclusie dat we vijf tit zes levensjaren verliezen tengevolge van vervuiling en dat tientallen percenten van de kankers te wijten zijn  aan vervuiling.”
“Hij stelt vast dat er een toename is van de kankers bij jonge mensen. Het is echter moeilijk om met zekerheid de oorzaak van dat fenomeen vast te stellen.”

RC: Het goed nieuws is dat er Europese wetgeving in de maak is en dat België die steunt. 

Tom Cochez: “België, en ook Nederland,  steunt inderdaad de verbeterde rapportering waarover ik het eerder had. Enerzijds is dit verrassend, gezien de grootte – en dus de lobby- van de industrie.  Anderzijds zijn het dichtbevolkte regio’s die er de grootste maatschappelijke effecten van voelen. Kijk maar naar 3M, het hallicinant wat we daar de afgelopen twee jaar geleerd hebben.” . 

“Het Europees wetgevend proces is traag en het plan is in  2024 ermee klaar te zijn.”

RC: Wat zijn de volgende stappen van Apache in dit dossier?
Tom Cochez: “Ons onderzoek tot nu toe heeft aangetoont dat het systeem van registratie van uitstoot van schadelijke stoffen onvolmaakt heeft en grote gezondheidseffecten heeft. Gelukkig moeten er daarnaast ook omgevingsvergunning aangevraagd worden voor de uitstoot en lozing van schadelijke stoffen. Daarop richt het vervolg van ons onderzoek nu maar we zien ook daar hiaten. In het 3M dossier, opnieuw, werd toelating gegeven om onwaarschijnlijk hoge gehaltes aan PFAS mochten geloosd worden. Dat werd naar beneden bijgesteld maar ondertussen hebben we geleerd dat er ook ‘korte’ PFAS zijn (met minder dan 7 koolstof atomen per molecule, nvdr). 3M is de enige die de lozingshoeveelheden van die korte PFAS kan meten.  Hoe moet een overheid en lozingsnorm vastleggen als ze de naleving ervan zelf niet kan verifiëren? ”
“Europa streeft naar een volledige uitbanning van PFAS, maar het zal nog een tijd duren vooraleer die wetgeving kracht heeft en ondertussen moet 3M een omgevingsverginning krijgen, ook om ultrakorte PFAS te lozen. De vraag is wat minister Demir ermee en de provincie gaan doen.”

“We bekijken dus die omgevingsvergunning en in een verdere stap gaan we de handhaving onderzoeken. “

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS