De miljoenenfactuur van een ‘vrijhandelsverdrag’

foto: RC

Een private rechtbank in Washington heeft beslist dat onze overheden zeventig miljoen euro plus rechtskosten moeten betalen aan een containerterminal-uitbater uit Dubai. Het Antwerpse havenbedrijf nam volgens de als rechter aangestelde advocaten een beslissing die de belangen van de firma uit het emiraat schaadt.

De affaire is een direct gevolg van een verdrag dat België in 2004 met Dubai ondertekende, waardoor de souvereiniteit over de rechtspraak uit handen gegeven werd.  

Raf Verbeke legt in De Bende van de Kat uit hoe de vork in de steel zit  van dit  DP-world dossier waarover we in 2018 al enkele malen  berichtten.

DP World, de containerverhandelaar uit Dubai, is aandeelhouder van Antwerp Gateway, dat van de Antwerpse haven een langdurige concessie kreeg om de oostelijke kant van een kade in het Deurganckdock op linkeroever uit te baten. Aangezien in 2013 Antwerp Gateway onvoldoende gebruik maakte van de terminal, besliste de haven om (een deel van) de uitbatingsvergunning van het Deurganckdok over te dragen van Antwerp Gateway naar concurrent MSC. MSC wilde haar activiteiten van het Delwaidedok op rechteroever naar het Deurganckdok  overzetten en had daar dus ruimte nodig. Eind 2014 werd een compromis bereikt over de overdracht. DP World kwam daar in 2017 echter op terug en diende een schadeclaim in, niet tegen het havenbestuur, maar tegen België, op basis van het verdrag dat ons land met Dubai had afgesloten.

Dat verdrag maakt het mogelijk voor private investeerders om de Belgische overheid aan te klagen bij een rechtbank van private advocaten gevestigd in de VSA als ze oordeelt dat beslissingen door om het even welke lokale overheid (in dit geval Antwerpen) haar zakenbelangen schaden. Met de ondertekening van het verdrag zet de uitvoerende macht de rechterlijke macht buiten spel op vraag van buitenlandse investeerders.  

Raf Verbeke: “Een illustratie van wat er verkeerd gaat met die verdragen zien we bij het CETA-verdrag met Canada, dat ertoe leidt dat hormonenvlees Europa binnenkomt. In Europa geldt het voorzorgsprincipe, waardoor hormonenfok niet kan. In Canada is dopering van dieren met hormonen wel toegelaten. Als die toediening van hormonen echter zes weken voor de slacht stopt, dan zijn die niet meer traceerbaar als het vlees in Europa aankomt.”

“Het voornaamste element van die verdragen is echter dat ze een zogenaamde staat-investeerder-arbitrageclausule (ISDS) bevat. Die maakt het mogelijk voor private investeerders om overheden te dwingen tot ‘arbitrage’ door een derde partij als ze vinden dat hun opbrengst in het gedrang komt door een overheidsbeslissing. Dat is een erfenis van de postkoloniale tijd waarbij de ex-koloniale landen hun investeringen wilden beschermen. Nederland is de kampioen in dit soort verdragen.”

“In 2004 heeft de Belgisch-Luxemburgse economische unie een verdrag afgesloten met de Verenigde Arabische Emiraten. DP-world is voor 70% in handen van kapitaal uit het emiraat Dubai, en voor 30% in handen van China. Bij de herschikking komt Antwerpen in conflict met DP-World in verband met de kade in het Deurgangckdok omdat DP-World de kade leeg laat staan. Daarom wil het havenbestuur de kade overdragen, maar DP-World gaat niet akkoord en maakt gebruik van het verdrag van  2004. Ze stappen naar één van de dertig advocatenbureaus die rechter mogen spelen in een arbitragezaak. België neemt ook een advocaat in de hand want de enige partij die erkent wordt is de (nationale) overheid, niet Antwerpen of Vlaanderen. Verder komem de rechtskosten sowieso ten laste van België, niet van DP-World, wat de uitspraak ook is.”

“Het havenbedrijf bedankt DP-World voor de optimale samenwerking en verstandhouding. “

“De Belgische staat is nu veroordeeld tot het betalen van 41 miljoen euro aan DP-World (niet 150 miljoen, waarvan sprake was in een tussenarrest van twee jaar geleden). Het havenbestuur stelt in een reactie dat het allemaal nog wel meevalt. Bovenop die 41 miljoen moet de belastingbetaler ook nog advocatenkosten betalen plus gerechtskosten. De totale kost zal daardoor wel 70 miljoen euro bedragen. Het feit dat een privaat bedrijf achter onze rug de staat kan dwingen om andere regels aan te nemen is fundamenteel ondemocratisch. Fernand Huts (Katoennatie) heeft iets gelijkaardigs gedaan in een conflict met de haven van Montevideo (Uruguay) en heeft ook gelijk gekregen.”

RC: Port of Antwerp heeft een persbericht uitgestuurd waarin de zaak goedgepraat wordt. Bijvoorbeeld: ‘We hebben op een aantal punten gelijk gekregen maar op één punt niet.’ En het bericht eindigt met ‘tenslotte bedankt het havenbedrijf de optimale samenwerking en verstandhouding met DP-World, één van de belangrijkste terminaloperatoren van de haven van Antwerpen.’ Dan is het duidelijk wie naar wiens pijpen danst men …
RV: “In de zeven jaar dat het proces duurde, is er er geen enkel politiek maatschappelijk debat geweest rond de zaak. Dat Dubai geen democratie is, dat weten we wel, maar hoe is het mogelijk dat in de Antwerpse, Vlaamse en Belgische politiek geen enkel politiek debat gevoerd wordt? Geen enkel! Dat is de centrale vraag. “

“De zaak is dus afgesloten, beroep is niet mogelijk. Dit lijkt op familierecht waar twee partijen een derde partij kunnen aanstellen.”

RC: Met dat verschil dat in dat geval nog altijd de bovenliggende (lokale) wetgeving van toepassing is. Die internationale handelswetgeving laat verder ook toe dat goederen geproduceerd worden door slavenarbeid. Het Europees mensenrechtenverdrag wordt dus weggesneden door die verdragen.
RV: “Inderdaad, deze verdragen zijn verworden tot een techniek om de democratie te omzeilen.”

“De kans bestaat dat het INEOS-dossier erop uit draait dat INEOS zegt dat het vergunningsbeleid in strijd is met een vedrag. Er zal wel een verdrag zijn waarop INEOS zich moet kunnen beroepen.”

RC: Zelfs als het project niet milieu-technisch vergunbaar is zou het er zo dus door kunnen komen. Bovendien draait niet Vlaanderen maar België op voor wat er gebeurt in dergelijke zaken. 
RV: “Ik kan me inbeelden dat de federale overheid niet staat te springen om die 41 miljoen plus rechts- en advocaten kosten te betalen.”

RC: Daarover schrijft het havenbedrijf ‘dat ze geen partij is in de arbitrageprocedure’.
RV: “Kunnen we ons op dit punt aangekomen niet de vraag stellen of de Antwerpse politiek in samenwerking met het Havenbedrijf dit mechanisme niet wil gebruiken in discussies over het havenbeleid, zoals de dossiers van het Deurganckdok, Doel, de ring, PFOS enzovoort?”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS