Vlaamse PFAS normen en waarden

twee lange PFAS en de kortste, TFAS

 De Vlaamse overheid heeft een “gezondheidswaarde” vastgelegd voor TFO, de kleinste van de PFAS-molecules. De Vlaamse TFO limiet ligt vijf maal hoger dan in Nederland en Wallonië.

Thomas Goorden van Apache heeft bedenkingen bij de manier waarop de norm tot stand kwam. 

De problematiek van de zware PFOS-molecules kwam op het politiek voorplan toen de omvang van de vervuiling veroorzaakt door 3M in 2021 uitlekte. Over de toxiciteit van de lichtste PFAS-molecule TFA bestaat minder duidelijkheid, maar ze zit in nog veel grotere hoeveelheden verspreid in het milieu. TFA komt vrij als bijproduct tijdens de productie van andere PFAS, als afbraakproduct van andere chemicaliën zoals PFAS, koelgassen en bepaalde pesticiden.

Thomas Goorden: “Vooral in West-Vlaanderen liggen de PFAS-waarden in het drinkwater hoog, en dat ligt waarschijnlijk aan het gebruik van pesticiden in de landbouw.”

“De Vlaamse benadering als het over toxiciteit van chemicaliën gaat is achterhaald, omdat ze probeert een limiet te bepalen van een individuele stof zonder rekening te houden met die van gelijkaardige stoffen van dezelfde familie. De Nederlandse benadering kijkt naar de toxiciteit van PFAS als groep. Nadat de toxiciteit van de groep bepaald is, gaat men dan een limiet vastleggen voor de kleinste molecule.”
“Bovendien liggen de limieten voor de stoffen zelf ook te hoog, want ze zijn gebaseerd op totaal verouderde studies. Het resultaat is dat de PFAS-limieten in Vlaanderen minstens twintig keer hoger gelegd zijn dan in Nederland.”

Het komt erop neer dat men de reputatie van de toxicologen gebruikt om te kunnen pretenderen dat de norm een wetenschappelijke basis heeft.

“In Nederland ligt de limiet voor alle PFAS gecombineerd op 2.200 nanogram per liter terwijl men in Vlaanderen tot 15.600 nanogram per liter TFA alleen toelaat.”

Thomas Goorden vermoedt dat de Vlaamse norm onder politiek druk te hoog gelegd is: “In 2020-2021 waren er door de Watergroep al concentraties gemeten tot 17.000 nanogram per liter. Die waarden heeft men in de aanvraag tot offerte gezet toen de drinkwaternorm moest bepaald worden. Daarmee werd aangegeven dat de limiet best niet onder die gegeven meetwaarden zou vastgelegd worden.”

“Het contract voor het vastleggen van de norm werd toegekend aan de VITO, die de taak toevertrouwde aan een jonge medewerker zonder toxicologische expertise. Zijn rapport werd na een controle door een andere VITO- medewerker doorgestuurd naar de expertengroep met toxicologen van de zogenaamde Werkgroep voor Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), die de norm moest valideren en daarvoor één week kreeg.”

“De VITO stelde een norm van 156.000 nanogram per liter voor. Daarop heeft de expertengroep een veiligheidsfactor van 10 toegepast en de norm op 15.600 nanogram vastgelegd. Ook de leden van de expertengroep hadden de wateranalyses gekregen en beseften wat de gevolgen konden zijn voor de overheid als ze de limiet laag zouden leggen. Die experts hebben bovendien zwijgplicht. Het komt erop neer dat men de reputatie van de toxicologen gebruikt om te kunnen pretenderen dat de norm een wetenschappelijke basis heeft. In hun plaats zou ik me doodschamen.”

“Dit hebben we al eerder meegemaakt met de grondverzetscommissie Vrancken over de vervuiling op linkeroever. Ook toen was een zeer hoge limiet voorgesteld, waar de experten dan een lap vanaf gedaan hebben. Dit is geen fatsoenlijke wetenschappelijk aanpak. Er is dus een systeem waarbij de VITO een extreme limiet voorstelt, waar de experten dan een stuk vanaf doen.”

“In het VITO-rapport wordt de Nederlandse methode verworpen door te verwijzen naar twee studies die door, of in opdracht van, de Amerikaanse (PFAS-)chemiereuzen zijn geschreven. Merk op dat de VITO ook voor de industrie werkt, terwijl het RIVM, dat de Nederlandse normen vastlegt, een volledig onafhankelijk instituut is.”

“Er ook een probleem met de drinkwatermaatschappijen. In Nederland zijn die verzelfstandigd en echt onafhankelijk, in Vlaanderen zijn het politiek gecontroleerde intercommunales. Het drinkwater in Vlaanderen wordt niet goed beschermd door onze politici die in die raden van bestuur zitten. De drinkwaternorm wordt gemanipuleerd om de landbouwsector uit de wind te zetten.”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS