Begrotingstekort: de aangekondige mislukking van de ‘Taxshift’

België zit met een zwaar begrotingstetekort dat opgelopen is tot 4 miljard €.  De sp.a is niet mals met haar kritiek. We hebben kamerfractieleider Peter Vanvelthoven aan de lijn.

We contacteerden ook het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt voor een repliek op de kritiek maar kregen geen respons.

Peter Vanvelthoven: “We stellen vast dat iedere maatregel die de regering vorig jaar genomen heeft minder geld opbrengt dan gebudgetteerd. De accijnsverhogingen bijvoorbeeld: bier kost 6 centimes per fles meer, wijn 16, sterke drank kost zelfs bijna 3 €  per fles extra aan taksen. Die maatregel alleen al brengt 140 miljoen minder op dan gebudgetteerd, omdat de mensen over de grens gaan winkelen. Het rekenhof had daar nochtans voor gewaarschuwd. De zogenaamde Diamanttaks heeft nog niets opgeleverd in plaats van 150 miljoen. Wat verwacht je: de Diamanttaks is door de sector zélf voorgesteld. De kaaimantaks zou 460 miljoen opbrengen. We vragen cijfers op van wat die nu opgeleverd heeft,  maar krijgen geen antwoord. En dan bleek deze week ook nog dat de speculatietaks (enkel geldig voor kleine beleggers, nvdr) geld kost in plaats van opbrengt. De kas klopt dus niet.”

“De begroting is altijd slechts een raming, maar in dit geval werd de minister op voorhand gewaarschuwd dat de inschattingen verkeerd zijn. Door zijn eigen administratie en door het rekenhof . Hij heeft dat allemaal in de wind geslagen en is dus niet ernstig bezig. ”

“Daar komt nog bij dat de inkomsten uit BTW  en andere bronnen tegenvallen door verminderde consumptie die een gevolg is van het gedaald beschikbaar inkomen, en het beschikbaar inkomen is gedaald door de indexsprong en de gestegen facturen. Dat blijkt ook uit een internationale vergelijking: de groei in ons land ligt lager dan elders doordat de binnenlandse vraag achterblijft.” aldus Vanvelthoven.

Al die extra inkomsten waren nodig  ter compensatie van de fiscale uitgaven (belastingverminderingen) van de zogenaamde Taxshift. Daarbij gaat het in de eerste plaats over de verminderde bijdrage van de werkgevers  aan de sociale zekerheid (1,48 miljard) en de verandering van de belastingschalen (de verlaging van de personenbelasting, 1,22 miljard). Verder vertegenwoordigde volgens de Nationale Bank ook de verhoogde aftrek van zogenaamde beroepskosten een verwachte bijkomende kost van bijna een half miljard €. Zie tabel ‘bestedingen en Financieringen’ of analyse NBB HIER, p6.

Exit Taxshift?

Opmerkelijk is verder dat de Nationale Bank al in november 2015 voorspelde dat het pakket van maatregels niet in evenwicht was en dat er een gat van 1,911 miljard te verwachten viel voor 2016. Dus niet alleen werden de gebudgetteerde inkomsten veel te hoog ingeschat, ze waren – ondanks de te hoge inschatting – onvoldoende om de uitgaven te bekostigen.

Als de compenserende maatregels voor de belastingverminderingen niet gerealiseerd worden, en de zogenaamde Taxshift dus als een mislukking mag beschouwd worden, zou het logisch zijn om de zaak gewoon ongedaan te maken en de belastingverminderingen zélf terug te schroeven.

Politiek ligt dat moeilijk: de liberale partijen N-VA en open-VLD willen niet dat er geraakt wordt aan de 2 miljard belastingverminderingen voor de werkgevers en zullen verwijzen naar de 1,22 miljard die de loontrekkenden kregen om dat tegen te houden, meteen ook de reden waarom CD&V en oppositie daar vooralsnog niet om vragen.

Gewesten, Provincies en Gemeenten

Het grootste deel van alle belastinggelden die in België geïnd worden wordt door de nationale (‘federale’) overheid verzameld. Die deelt de ontvangsten dan weer grotendeels uit aan gewesten en gemeenten. Veruit de belangrijkste uitgavenposten op nationaal niveau zijn gezondheidszorg en pensioenen, en verder ook in mindere mate de vervangingsinkomens (invaliditeit en werklozen) en het leger.

Er was protest vanuit de gewesten omdat de kosten van de zogenaamde Taxshift – de belastingverminderingen – ook tot een inkomstendaling gingen leiden voor gewesten en gemeenten, terwijl de nieuwe belastingen blijkbaar grotendeels ten gunste zouden vallen van de federale overheid. In de praktijk draait het dus anders uit en zijn het vooral de nieuwe inkomsten die onrealistisch ingeschat waren en sowieso niet in lijn waren met de te verwachten kost.
Vanvelthoven: “De 4 miljard zal federaal gedicht moeten worden”.

Van Overtveldt of Wilmes?

Maar wie is nu de belangrijkste verantwoordelijke voor het gat? In Vlaanderen wijst de oppositie vooral naar minister van Financiën Johan Van Overtveldt en zijn N-VA, maar de minister van Begroting is de in Vlaanderen volslagen onbekende Sophie Wilmes van MR.
Vanvelthoven: “Het is wel de minister van financiën die ervoor moet zorgen dat de belastingen correct geïnd worden. Onze kritiek richt zich vooral op Van Overtveldt omdat dáár het probleem zit. Het is de minister zélf die in het kader van de begroting vorig jaar aankondigde wat de verwachte inkomsten zouden zijn. Nu stellen we vast dat hij die niet haalt.”

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS