Kilometerheffing: “onvermijdelijk”

Rekeningrijden in Singapore (bron: wikipedia, cc)

De belangenorganisatie van de vrachtwagensector Transport en Logistiek Vlaanderen vindt de kilometerheffing voor vrachtwagens geen goed idee vanwege “geen impact op CO₂-uitstoot en files”, maar zegt  tezelfdertijd dat een kilometerheffing voor auto’s er wel zou moeten komen. 

We leggen de stellingen van TLV-directeur Verkinderen voor aan Naomi Cambien van de Bond Beter Leefmilieu. En komt die kilometerheffing er ooit?

“Tijdens de kiescampagnes zal er niet over rekeningrijden gepraat worden, maar bij de regeringsvorming komt dit opnieuw op tafel.” 

Naomi Cambien: “Er is momenteel geen kilometerheffing voor auto’s, evenmin voor bestelwagens, en voor vrachtwagens moet ze betaald worden op ongeveer de helft van de wegen. De heffing hangt af van het type vrachtwagen. Dit heeft een impact gehad op het in dienst nemen van nieuwere modellen die ook efficiënter zijn en dus wel degelijk minder CO₂ uitstoten.”
“Het aantal gereden kilometers vermindert echter niet, en dat komt omdat er praktische drempels zijn voor een overgang naar schip en spoor.  Bij het spoor is er veel potentieel, maar het vraagt een herdenking van de logistieke ketens van de transporteurs en een mental shift. Er is ook een ‘camionettisering’  aan de gang. Het klopt dus als Verkinderen zegt dat de kilometerheffing ook door camionetten zou moeten betaald worden.” (nvdr: Verkinderen had het enkel over personenwagens)

” Er wordt een verdere toename van het vrachtvervoer verwacht, het is dus belangrijk dat de drempels voor de overstap naar het spoor en de binnenvaart weggewerkt worden. Het bundelen van goederenstromen is ook belangrijk: het zou niet mogen zijn dat lege vrachtwagens over onze wegen rijden, en dat kan vermeden worden door samenwerking.”

“Voor Vlaanderen levert de kilometerheffing jaarlijks 560 miljoen op. Een derde daarvan wordt wel degelijk gebruikt voor de (verkeers)infrastructuur. Een klein deel gaat naar vergroening, en de rest gaat naar de Vlaamse overheid. Het is onduidelijke waarvoor dat geldt precies gebruikt wordt, maar er zijn nog andere budgetten die voor verkeersinfrastructuur gebruikt worden. Het kan zijn dat er problemen zijn op parkings, zoals Verkinderen aangeeft, maar algemeen gesteld vinden we dat er genoeg geïnvesteerd wordt in verkeersinfrastructuur. “

“Kilometerheffing is belangrijk omdat het de vervuiler doet betalen, ook buitenlandse bedrijven. De middelen die dat oplevert moeten ingezet worden voor oplossingen, dus het wegwerken van drempels voor binnenvaart en spoor, het creëren van logistieke hubs om transport te kunnen bundelen en vrachtwagens volgeladen te doen rijden, en voor het creëren van leefbare steden via fietslogistiek en lichte elektrische voertuigen die aan de stadsranden de vracht van de camions kunnen overnemen.”

RC: Is het beleid daarmee bezig?
NC: “Vorig jaar is het Vlaams Klimaatplan geactualiseerd. Daarin worden elektrische vrachtwagens vrijgesteld van rekeningrijden. Er is ook sprake van een ‘verkennend onderzoek’ naar het uitbreiden van de kilometerheffing naar camionetten en van het toepassingsgebied van de heffing, om sluikverkeer te voorkomen.”

“De Vlaamse regering heeft een momentum gemist om duidelijke engagementen aan te gaan voor het uitbreiden van de kilometerheffing naar auto’s en bestelwagens. Ook over de uitbreiding van het toepassingsgebied zijn nog veel vraagtekens. “

RC:  Wat met de kilometerheffing voor auto’s?
NC: ” Het huidige system belast het bezit van auto’s en moedigt indirect de mensen aan om ze veel te gebruiken. We zijn dus voorstander van een belasting naar gebruik (in plaats van bezit). Er moet daarbij onderscheid gemaakt worden op basis van het type voertuig, met een lagere kost voor nieuwere voertuigen, en ook het gewicht, om het gebruik van kleinere voertuigen in plaats van grote te stimuleren.”

“Er was lange tijd een politieke consensus over de invoering van een kilometerheffing tot (de organisatie) Vlaams Belang de invoering via een stickercampagne torpedeerde. Ondertussen is er wel veel voorbereidend onderzoek gebeurd dat aangetoond heeft dat een kilometerheffing het aantal gereden kilometers met 13% zou verminderen. We zien het ook als een sociale maatregel, omdat lagere inkomens minder auto’s hebben en er ook minder mee rijden. Lagere inkomens zouden 85% minder betalen dan hoge inkomens. Een deel van de inkomsten moet wel gebruikt worden voor flankerende sociale maatregels, zoals een basisbudget.”

RC: Moet dit op zijn geheel genomen leiden tot een stijging van de belastinginkomsten?
NC: “Toch wel. Op dit moment betalen automobilisten slechts 40% van alle kosten. Het is de bedoeling dat die externe kosten geïnternaliseerd worden.”

RC: De lagere inkomens zouden er door rekeningrijden beter voor staan omdat die minder of geen autokilometers doen, maar er is toch ook een belangrijke (lagere) middenklasse die afhankelijk is van de auto.
NC: ” Er kan gekeken worden naar de situatie ter plaatse. Men zou lagere tarieven kunnen aanrekenen in gebieden waar geen openbaar vervoer is. Men kan ook aan een jobkorting denken voor mensen die de spits niet kunnen vermijden, als flankerende maatregel. Het uitgangspunt is wel dat we minder moeten gaan rijden en het openbaar vervoer meer moeten gaan gebruiken. Er moet dus ook veel toegankelijker openbaar vervoer komen, en de kwaliteit moet beter.”

RC: Volgens Jean-Marie De Decker dekken de belastingen die de automobilisten betalen wél alle kosten, veel meer zelfs (dan al wat aan infrastructuur besteed wordt).
NC: “Volgens ons wordt slechts 40% gedekt. Zo verliezen we twee miljard per jaar door files alleen. De kost van bijvoorbeeld luchtvervuiling en geluidsoverlast zijn ook hoog. De externe kost is echt bijzonder hoog. En dan hebben we ook nog de firmawagens.”

RC: Wat stellen jullie daar voor?
NC: “Het is moeilijk om dat system van vandaag op morgen af te schaffen, maar het is duidelijk dat een verbetering van het mobiliteitssysteem niet kan met het huidig system van firmawagens. Mensen gaan geen € 10 betalen voor de trein als ze gratis met de auto kunnen rijden. De gratis tankkaarten zouden eerst moeten afgevoerd worden. Men moet ook denken aan het aftoppen van de aftrekbaarheid van de bedrijfswagens, want nu zie je enorm dure modellen die niemand zelf zou aankopen.”

RC: Je zei off air dat het rekeningrijden onvermijdelijk wordt omdat  inkomsten in de toekomst zullen wegvallen.
NC: “Door de elektrificatie gaan de inkomsten uit accijnzen op brandstoffen dalen. In 2030 zouden die met 1,5 miljard euro per jaar verminderen. Er moet dus iets gebeuren. Het is ook eigenaardig dat je elektrisch helemaal gratis rijdt, terwijl elektrisch rijden ook kosten veroorzaakt voor infrastructuur en door files. “

RC: Ligt rekeningrijden ondertussen opnieuw politiek op tafel?
NC: “Onder andere Lydia Peeters (VLD) heeft het tijdens de herziening van het Klimaatplant opnieuw op tafel gelegd maar er niet door gekregen. Achter de schermen groeit echter het beseft dat het nodig is. Alle mobiliteitsexperts zijn het erover eens en ook de werkgeversorganisaties. Voor de verkiezingen zal er niet over gepraat worden, maar bij de vorming van het regeerakkoord komt dit opnieuw op tafel.” 

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS