Vlaamse miljard(en) voor Electrabel met Max Greenwash

Nog geen 2 jaar geleden haalde de oversubsidiëring van de zonnepanelen het systeem bijna onderuit. De Vlaamse overheid blijkt een slechte leerling te zijn want nu voltrekt zich een gelijkaardig en aangekondigd debacle met subsidies voor stroom uit houtpellets: met het eerste  houtpellet-project dat het “Max Green”-vehikel van Electrabel nu opgestart heeft, zal Electrabel en Co  de komende 10 jaar 1 miljard € aan subsidies ontvangen via groene stroom- certificaten. Max Green heeft nog een half dozijn andere projecten op stapel staan.

Dit op zich is oud nieuws dat al een jaar geleden in de pers kwam. Maar nu blijkt bovendien dat de groene stroom uit houtpellets helemaal niet zo groen is als aangenomen werd.

Ondertussen wordt binnen de Vlaamse regering een hervorming van de subsidiëring van groene stroom  dan eindelijk toch besproken. Wat betreft het eerste Max Green project is het geld waarschijnlijk onherroepelijk verloren en binnen voor Electrabel en co. Het komt er dus op aan grotere schade voor de gezinnen, naar wie de rekening zal doorgeschoven worden, te beperken.

Wat er uit de bus komt is echter onzeker: ondanks de nationalistische retoriek van bijna alle partijen  in de Vlaamse coalitie blijkt het moeilijk te zijn om te raken aan de belangen van de Franse monopolist.
(Het kabinet van) Freya Vandenbossche wil niet reageren  “zolang de onderhandelingen over de hervormingen van het certificatensysteem aan de gang zijn”.
We bespreken het (groene) stroom-beleid dus met Sara Van Dijck van de Bond Beter Leefmilieu.

Ondertussen blijkt er, door projecten als MaxGreen, een massaal overschot te ontstaan aan certificaten. Gezien de gegarandeerde minimumprijs voor de certificaten, zal dit overaanbod voor een extra factuur zorgen voor de gebruikers als niet snel ingegrepen wordt.

Over de financiële kant van de zaak:

Max Green is een 73% /27% joint venture van Electrabel en de investeringsholding Ackermans & van Haaren.  Het eerste project dat eind september klaar was, was de opstart / omschakeling van een deel van de Electrabel-centrale van Rodenhuize in het Gents havengebied.  Het gaat om de ombouw van een deel van de site, de zogenaamde “groep 4”, van een kolencentrale. Groep 4 zou vanaf september 180 MegaWatt stroom leveren die gemaakt wordt uit Canadese houtpellets. Officieel gaat het om een groene  investering van niet minder dan 125 miljoen€  die jaarlijks 1.2 miljoen ton aan CO2-uitstoot zal voorkomen.

Of het hier echt om een investering van 125 miljoen € gaat in biomassa is echter de vraag. Bij oorsprong kadert dit project in de recuperatie van warmte uit hoogovengassen van de naburige ArcelorMittal-site (het voormalig Sidmar). Arcelor stuurde tot voor kort twee derden van de hete hoogovengassen naar de centrale van Rodenhuize, waar dan elektriciteit gegenereerd werd. Een nuttig project, want door deze warmterecuperatie wordt energie gerecupereerd die anders verloren zou gaan. Verder is dit een win/win-situatie voor Arcelor en Electarbel aangezien uit de afvalwarmte elektriciteit geproduceerd wordt die kan verkocht worden, terwijl dat bovendien gebeurt zonder bijkomende CO2 uitstoot.
Twee van de drie productiegroepen van de Rodenhuize-centrale (#2 en #3) hebben echter het einde van hun operationele cyclus bereikt en worden nu afgebroken. Daarom werd een nieuwe 350 MegaWatt (MW) centrale gebouwd op de ArcelorMittal a.k.a. Sidmar-site, de zogenaamde “Knippegroen”-centrale. Deze zal specifiek dienen voor de hete hoogovengassen van ArcelorMittal. Er werd ook overeengekomen dat Electrabel voor “back-up”-capaciteit zou zorgen ingeval er problemen zouden rijzen met de beschikbaarheid of werking van de Knippegroen-centrale.

Het is juist die “Groep 4” van Rodenhuize die zal dienen als back-up voor de nieuwe Knippegroen-centrale van Electrabel op de Arcelor-site. Een probleem dat zich stelde was dat die back-up-capaciteit normaal gezien slechts 10% van de tijd moet aangesproken worden. Met andere woorden: Groep 4 van Rodenhuize zou 90% van de tijd stilliggen, en  zou bovendien moeten omgebouwd worden om te werken op hoogovengas. Documenten uit de milieu-effecten-procedure geven aan dat Rodenhuize-Groep 4 niet zomaar verder mag blijven draaien, aangezien de milieunormen niet gehaald worden. Er moest dus in alle geval geïnvesteerd worden in de centrale wilde men ze niet definitief sluiten. Het MER-document (HIER, 5,9 MBytes) vermeldt op pagina 2 expliciet dat “om het procesgas van Arcelor te valoriseren, de eenheid Rodenhuize 4 omgebouwd wordt om als back-up te dienen van Knippegroen.” Met andere woorden: het is in eerste plaats het gebruik als back-up voor het gas van Arcelor dat een ombouw vereist, niet de stook van houtpellets.

MaxGreen verkoopt dit als en investering van 125 miljoen € in een groen project, terwijl (een deel van ?) die investering toch moest gebeuren in het kader van de back-up-overeenkomst tussen Electrabel en ArcelorMittal.

Toen een keuze tussen gas en houtpellets zich opdrong als brandstof wanneer Groep 4 van de Rodenhuize-centrale niet als back-up zou dienen (90% van de tijd dus) was de rekening echter snel gemaakt: A&vH zelf stelt dat de centrale jaarlijks 1,3 miljoen MegaWattuur (MWu) aan stroom zal leveren. Aan een prijs voor de groene stroom-certificaten van 100 € per MWu levert dat de partners dus jaarlijks 130 miljoen € aan certificaten op. Verder  zijn ze ook vrijgesteld van het rapporteren van de CO2-uitstoot die van de grootte-orde van 1 miljoen ton per jaar is, wat aan een CO2-prijs van 10-15 €/t dus ook nog eens jaarlijks 10-15 miljoen € aan CO2-kost uitspaart.

Ackermans & van Haaren klaagt er ondertussen over dat een decreetsherziening “een aanzienlijke impact zal hebben op de resultaten van de vennootschap”. Het gaat hier waarschijnlijk om een vermindering van het aantal uitgekeerde certificaten met 26% die volgens het kabinet Vandenbossche toegepast wordt om rekening te houden met het feit er ook CO2 vrijkomt bij productie en transport van de houtpellets. Dat reduceert de jaarlijkse winst van het eerste project van Max Green tot 100 miljoen per jaar, of een miljard € over de komende 10 jaar.

Niet alleen de pers maakte  een jaar geleden al melding van die woekerwinst. Zes maanden daarvoor staat al in een rapport van de federale regulator CREG (met VITO data) dat biomassa met een return on investment van meer dan 1000% tot in het ridicule overgesubsidieerd wordt. Een reductie van het aantal uitgekeerde certificaten met 26% brengt amper zoden aan de dijk. Het heeft tot nu geduurd vooraleer men aanstalten beginnen maken is om in te grijpen. Momenteel zijn de verschillende partijen binnen de deelregeringscoalitie aan het onderhandelen over een hervorming.  Wat betreft het MaxGreen project is het kalf waarschijnlijk al verdronken en ziet het er naar uit dat men Electrabel/ A&vH met de miljoenen zal laten lopen.

Naast de bedenkelijke financiële kant van de zaak, komt recentelijk een ander lijk uit de kast vallen: van langs om meer wordt  de vraag gesteld of biomassa echt wel zo hernieuwbaar is.
Een rapport van het wetenschappelijke Committee van het Europees Milieu-agentschap stelde in september expliciet dat “de veronderstelling dat biomassa CO2-neutraal zou zijn, foutief is”. De waarschijnlijkheid dat biomassa onterecht als 100% CO2-neutraal aanzien wordt, verschilt naargelang het soort biomassa. Biomassa die bestaat uit afval zou kosjer zijn; maar het rapport vermeldt specifiek dat de kans groot is dat biomassa van geoogste bomen (zoals houtpellets) dat niet is. Er wordt namelijk verondersteld dat er geen CO2 zou opgeslagen worden in de ondergrond moest men de bomen niet oogsten, hetgeen dus niet klopt. Moest men de Canadese bossen aan hun lot overlaten, dan nog zouden zij ervoor zorgen dat er zelfs over lange periodes bekeken, CO2 uit de lucht gehaald en in de grond opgeslagen wordt.

Afgelopen donderdag werd het certificatenbeleid besproken in het Vlaams deelparlement. De discussie geeft aan in welke richting gedacht wordt, maar zegt niets concreets over de problematiek rond MaxGreen of biomassa. Ondertussen blijkt er, door projecten als MaxGreen, een massaal overschot te ontstaan aan certificaten. Gezien de gegarandeerde minimumprijs voor de certificaten, zal dit overaanbod voor een extra factuur zorgen voor de gebruikers als niet snel ingegrepen wordt. Verslag HIER

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: Apple Podcasts | Android | RSS